Y Bywgraffiadur Cymreig

SIEFFRE (1090? - 1155), esgob Llanelwy a chroniclydd golygyddion) ac ynddynt dyry Sieffre 'hanes' y Brythoniaid o ddyfodiad Brutus hyd ddyfodiad y Saeson; eithr y mae'n gwbl eglur nad canu clodydd Brythoniaid Cymru ydoedd amcan yr awdur. Dywed Sieffre mai ei brif ffynhonnell ydoedd 'llyfr hen iawn' ('quendam britannici sermonis librum vetustissimum') a roddwyd iddo gan ei gyfaill Gwallter, ond ni welwyd arlliw o'r llyfr hwn erioed. Y mae'n sicrach ei fod wedi
SIMMONS, JOSEPH (1694? - 1774), gweinidog gyda'r Annibynwyr ac athro ysgol ; arolygai'r achos yn Sgiwen hefyd. Codwyd capel Maes-yr-haf yn 1772, ac ar agoriad hwnnw urddwyd Noah Simmons (a fu yn academi'r Fenni, 1768-72) yn gynorthwywr i'w dad. Bu Joseph Simmons farw'n ddisyfyd yn Abertawe, 12 Mai 1774. Dilynwyd ef gan ei fab Noah, a bu hwnnw ym Maes-yr-haf hyd 1794, pan ymadawodd i America yn herwydd gwrthwynebiad rhai o'i bobl iddo; ni wyddys pa bryd y bu ef farw.
SIMON, BEN (c. 1703 - 1793) Abergwili, Sir Gaerfyrddin. Cofnodir claddu ' Benjamin Simon, a Pauper,' yn Abergwili, 1 Mawrth 1793, ac y mae gan ' Iolo Morganwg ' yn ei ' Agricultural Observations,' 1795 (NLW MS 13115B, sef Llanover MS. C.28), ddarlun cofiadwy o'r hen ŵr yn ei dlodi. Dywed 'Iolo' ei fod yn 90 oed pan fu farw, ac mai fel rhwymwr llyfrau yr enillai ei fywoliaeth. Y mae traddodiad arall mai crydd oedd. Dengys ei
SIMWNT FYCHAN (c. 1530 - 1606), bardd . Er hynny, rhaid pwysleisio mai copi ydyw. Yr unig adran sy'n newydd ydyw honno ar y gynghanedd, ac y mae'n bosibl mai ei athro, Gruffudd Hiraethog, a'i lluniodd. Ac fel ei athro, yr oedd yn achwr cyfarwydd ac yn gryn feistr ar herodraeth. Ceir llawysgrif fawr yn cynnwys ei waith achyddol yn Llyfrgell Rydd Caerdydd, ac y mae llawer o lawysgrifau eraill o'i waith yn y gwahanol lyfrgelloedd
SION CENT (1367? - 1430?), bardd Prin y gwyddys dim am ei fywyd. Gellir yn hyderus ddweud mai Siôn Cent oedd ei enw, er ei alw'n Siôn Gwent (er enghraifft gan Gruffydd Robert), yn Siôn y Cent, ac yn Siôn Kemp(t). Gelwir ef hefyd yn Ddoctor yn dra aml yn y llawysgrifau, ond nid yn y rhai hynaf. Y rheswm am yr amrywiaeth hwn yw'r cymysgu a fu yng nghof gwlad ar ororau Cymru a sir Henffordd rhyngddo a'r Dr. John Kent, Caerlleon, a
SION MOWDDWY (fl. c. 1575-1613), bardd Canai fawl i uchelwyr led-led Cymru, o Fostyn i Forgannwg. Arhosai'n hir ym Morgannwg weithiau. Bu ymryson rhyngddo a Meurug Dafydd o Lanisen ynglŷn â chlera yng Ngwent a'r cyffiniau, c. 1575-80, a bu ymryson rhyngddo hefyd a Llywelyn Siôn o Langewydd. Nid enwir mohono ymhlith beirdd eisteddfod Caerwys, 1567; efallai ei fod yn rhy ifanc. Nid oes dim sail i chwedl 'Iolo Morganwg' mai mab i'r
SMITH, THOMAS ASSHETON (1752 - 1828) Y Faenol, Bangor, tirfeddiannwr a pherchennog chwareli partneriaid, a'r diwedd fu iddo ef yn 1820 afael yn yr awenau ei hun. Gwelodd godi nifer y chwarelwyr o ddau gant yn 1820 i wyth gant yn 1826, pryd y cynhyrchwyd ugain mil o dunelli o lechi. Adeiladodd ffyrdd cymwys i'r pwrpas o gludo'r llechi o Ddinorwig i'r Felinheli, i'w hallforio o'r porthladd newydd ('Port Dinorwic') a gynlluniwyd ganddo yno. Bu farw yn ei blas, Tedworth, 12 Mai 1828, a dilynwyd ef fel
SMYTH, RHOSIER (1541 - 1625), offeiriad Pabyddol a chyfieithydd yn Gymraeg Saeson a orfu, a diarddelwyd Smyth o'r coleg am iddo wrthod cymryd ei urddo'n offeiriad a dychwelyd i Loegr yn genhadwr. Tywyll yw ei hanes wedi hyn; efallai iddo gael nawdd gan ei gyfeillion Owen Lewis a Gruffydd Robert. Y mae'n debyg bod rhyw sail i'r honiad a geir yn Y Drych Cristianogawl yn 1585 ei fod yn byw yn Rouen y pryd hwnnw; efallai mai ef oedd y ' Doctor Smythy ' a arwyddodd, ynghyd ag
teulu SOMERSET Raglan, Troy, Cerrig-hywel, Badminton, Casgwent , Henry. Treiddiodd dylanwad y teulu i orllewin Cymru pan ddaeth ef yn stiward a changhellor Aberhonddu ac yn gwnstabl ei chastell (26 Mai 1523); gwnaethpwyd ef hefyd yn brif farnwr teithiol Casnewydd-ar-Wysg, Gwynllwg, a Machen, sir Fynwy (22 Gorffennaf 1534) a Glamorgan i gyd; cadarnhawyd ei hawliau yn y cylch hwn mewn modd pendant gan Ddeddf Uno Cymru a Lloegr (27 Henry VIII, cap. 26, adran 33
SOMERSET, FITZROY RICHARD (4ydd BARWN RAGLAN), (1885 - 1964), milwr, anthropolegydd, ac awdur house (1964). Fel y daeth yn fwyfwy cysylltiedig â'r Amgueddfa Genedlaethol closiodd ei berthynas â'r cyfarwyddwr, Syr Cyril Fox ac yn y blynyddoedd 1951-54 ymddangosodd y Survey of Monmouthshire houses I a II ar y cyd rhyngddynt. Y mae i'r arolwg bwysigrwydd arloesol. Derbyniad lled anffafriol yn gyffredinol a gafodd ei weithiau anthropolegol, a hynny i raddau am mai cynhennus, cymhleth a rhy eang eu
SPEED, GARY ANDREW (1969 - 2011), pêl-droediwr chynllun hyfforddi ieuenctid Leeds United a daeth yn chwaraewr proffesiynol ar 13 Mehefin 1988. Chwaraeodd ei gêm gyntaf yng Nghynghrair Lloegr ar 6 Mai 1989, gêm gartref ddi-sgôr yn erbyn Oldham Athletic yn yr Ail Adran. Erbyn diwedd y tymor nesaf roedd yn aelod cyson o dîm Leeds a enillodd ddyrchafiad i'r Adran Gyntaf. Enillodd Gary y cyntaf o dri chap dros Gymru dan 21 oed yn erbyn Gwlad Pwyl ar Barc
STANLEY, HENRY EDWARD JOHN (3ydd Barwn Stanley o Alderley ac 2il Farwn Eddisbury), (1827 - 1903), Diplomydd, cyfieithydd ac awdur, pendefig etifeddol ei ymweliad ag Arabia, ond tra bu yno aeth yn groes i gonfensiwn ac i ddymuniadau penodol ei deulu trwy droi at Islam. Cyhoeddwyd y newyddion am ei droedigaeth grefyddol gan amryw bapurau yn Ceylon (Sri Lanka), yn fuan ar ôl i Stanley gyrraedd yno o Arabia ym Mai 1859. Cafwyd yr adroddiad cyntaf yn y wasg Brydeinig ar 11 Mehefin. Honnwyd mewn rhai adroddiadau fod Stanley wedi gwneud yr Hajj, neu

Canlyniadau chwilio

1537 - 1548 of 1867 for "Mai"