Y Bywgraffiadur Cymreig

THOMAS, RACHEL (1905 - 1995), actores Ganwyd Rachel Thomas yn Gwyn Street, Yr Alltwen, plwyf Cilybebyll, ar 10 Chwefror 1905 yn ferch i Emily Thomas (1884-1955), morwyn. Fe'i magwyd gan ei modryb, Mary Roberts (ganwyd Thomas, 1875-1928) a'i gŵr, David Roberts (1866-1928) gweithiwr tun a glöwr. Fe'i magwyd yng nghwmni plant Mary a David, sef Llewelyn (1897-1977?) masnachwr, Richard (1899-1970) gweithiwr aloi a ddaeth yn gynghorydd ac
THOMAS, SIENCYN (1690 - 1762), crydd, pregethwr Ymneilltuol, a phrydydd , ei fod, er yn gymharol ieuanc, ymhell ar y blaen ar ei gyfeillion llenyddol yn neau Aberteifi yn ei feistrolaeth ar gerdd dafod a'i adnabyddiaeth o arddull draddodiadol y cywyddau. Mae ar ei orau yn ei farwnad i Ifan Gruffydd, y Tŵr Gwyn, a luniwyd yn 1735. Crefyddol a moesegol iawn yw ei gerddi rhydd, a dyry le amlwg ynddynt i'r gynghanedd a'r odl fewnol. Ef oedd y cyntaf o feirdd Ceredigion i
THOMAS, WILLIAM (1832 - 1911), gweinidog gyda'r Annibynwyr Pryse yn 1848; ymarferodd i fywyd cyhoeddus drwy fod yn athro yn yr ysgol, a thraddodi anerchiadau yn yr eglwys a'r cylch. Bu'n fyfyriwr yng Ngholeg Aberhonddu, 1852-55. Llafuriodd yn galed yn ei gwrs. Urddwyd ef yn weinidog Soar a Bethel, y Tŷ-gwyn-ar-Daf, 25 a 26 Rhagfyr 1855. Tyfodd yr achos yn fuan dan ei weinidogaeth; aeth Soar yn rhy fach i'r gynulleidfa ac adeiladwyd y Tabernacl. Enillodd ei le
THOMAS, WILLIAM (KEINION) (1856 - 1932), gweinidog Annibynnol, a newyddiadurwr restr ei ofalaethau: Garisim a Pheniel, Llanfairfechan (1879); Siloh a Moriah y Felinheli (1900) Pentraeth, Penmynydd, Llanfair a Phorthaethwy (1910); Biwmaris (1922-32). Priododd ddwywaith: a Ruth ym (1889, a bu iddynt ddau fab, Garth a Robert Tibbot Kerris, ac ym 1902 priododd Jannette Spencer, a bu iddynt bum mab Gwyn, Alon, Iwan, Jac a Dafydd Rhys, ac un merch, Truda. Credai y dylai pob gweinidog
THOMPSON, DAVID (1770 - 1857), arolygydd trefedigaethol ac archwiliwr yn rhan Brydeinig Gogledd America Afon Goch, a darganfuasai darddiad y Mississippi. Yn 1799 priododd ferch Métis dair ar ddeg oed o'r enw Charlotte Small, plentyn i Albanwr a menyw Cree. Aeth hi gydag ef ar ei holl deithiau, a bu iddynt saith mab a chwe merch. Dilynodd gwrs Afon S. Lawrence hyd atlyn Superior. Yn 1807 croesodd y Canadian Rockies. Daeth o hyd i darddiad afon Columbia, ac ef oedd y dyn gwyn cyntaf i ddilyn cwrs yr afon
TRAHAEARN ap CARADOG (bu farw 1081), brenin Gwynedd Dywedir ei fod yn fab i un o'r enw Caradog ap Gwyn ap Collwyn ac yn gefnder i Bleddyn ap Cynfyn. Daeth yn rheolwr Arwystli yn ei hawl naturiol ei hun. Gwelir yn ei yrfa ef rhwng 1075 a 1081 un o'r esiamplau mwyaf trawiadol yn hanes Cymru o'r modd y gallai gŵr o bersonoliaeth feiddgar ac uchelgeisiol, un o arglwyddi llai Cymru, fedru cipio i'w ddwylo ei hun awdurdod brenhinol dros diriogaeth eang
TUDUR ALED (fl. 1480-1526), bardd Ganwyd ym mhlwyf Llansannan. Ceir llawer o gopïau o'i ach yn y llawysgrifau, ond ysywaeth, y mae ychydig amrywiadau ynddynt. Ymddengys mai enw ei dad oedd Robert ac mai enw ei daid oedd Ithel a'u bod hwy'n ddisgynyddion i Lywelyn Chwith; dywed Huw ap Dafydd yn ei farwnad i Tudur Aled - ' Ail Iolo, o Lywelyn, Ag o du'r Chwith, gwenith gwyn ' (G.T.A., ii, 728). Ar ochr ei dad, felly, yr oedd y
teulu VAUGHAN Corsygedol, -adeiladodd Griffith Vaughan Corsygedol yn 1592/3, ac adeiladodd ' Gapel Corsygedol ' yn rhan o eglwys Llanddwywe; bu farw 9 Tachwedd 1616 a chladdwyd ef yn eglwys Llanddwywe. Bu GRIFFITH VAUGHAN cynharach nag ef yn amddiffyn castell Harlech gyda Dafydd ab Ieuan ab Einion, ei gefnder, yn erbyn plaid teulu York; dywedir mai'r Griffith Vaughan hwn a adeiladodd ' Y Ty Gwyn yn Bermo ' er mwyn hwyluso cyfathrach
teulu VAUGHAN Hergest, Herast, Cymru yn y 15fed ganrif. Am dair cenhedlaeth bu Hergest yn gartref i ddiwylliant Cymru. Yno yr oedd ' Llyfr Coch Hergest,' sydd yn awr yn llyfrgell Bodley yn Rhydychen, a ' Llyfr Gwyn Hergest,' y casgliad hwnnw o ryddiaith a barddoniaeth Gymraeg (y tybir i Lewis Glyn Cothi gopïo y rhan fwyaf ohono) a gollwyd yn nhân Covent Garden yn 1808. Gwraig Watcyn Fychan oedd Sibyl ferch Syr John Baskerville, ac
teulu VAUGHAN Porthaml, 1514 pan drosglwyddwyd y swyddi hynny i Syr Gruffudd ap Rhys. Ei wraig oedd Joan, ferch Robert Whitney o Constance ferch James, arglwydd Audley. Disgynyddion ei ail fab, Thomas Vaughan, oedd Fychaniaid Tregunter. Priododd yr aer, WATKIN VAUGHAN, Joan ferch Ieuan Gwilym Fychan o'r Peytyn Gwyn. Gydag etifedd hwnnw, WILLIAM VAUGHAN, y daeth y teulu i amlygrwydd. Cafodd ef brydles tiroedd Dinas, 14
VAUGHAN, ROWLAND (c. 1590 - 1667) Caer Gai,, bardd, cyfieithydd, a Brenhinwr . Rowlant fychan wedi cael barn gidag ef am Gaer Gai,' yn 1637, a thri englyn i ateb tri gan Vaughan ynghylch Rhiwedog. Ysgrifennodd Richard Phylip gywydd ' I ofyn newid milgwn [i Rolant Vaughan] ' a chywydd i ofyn i John Vaughan roddi milgi llwyd i Lewis Gwyn, Dolaugwyn, gerllaw Towyn. Ceir chwe englyn, 'Mawl i'r Cyfieithydd,' sef Rowland Vaughan, gan Gruffydd Phylip yn nechrau Yr Ymarfer o Dduwioldeb
VAUGHAN-THOMAS, LEWIS JOHN WYNFORD (1908 - 1987), darlledwr, awdur a gwr cyhoeddus , yr Athro Gwyn Alf Williams, i drafod a dadlau a chnoi cil ar hynt a helynt cenedl y Cymry o ddau safbwynt gwahanol. Amddiffynnai Vaughan-Thomas y safbwynt traddodiadol, rhyddfrydol o'r saga, tra cyflwynai'r Dr Gwyn A. Williams y safbwynt Marcsaidd. Daeth yr hanes yn fyw yng nghwmni'r ddau a bu'r gyfres yn 1985 yn destun trafod cyson. Roedd Wynford Vaughan-Thomas yn ymfalchïo yn hanes Cymru ac yn

Canlyniadau chwilio

217 - 228 of 243 for "Gwyn"