Y Bywgraffiadur Cymreig

HOARE, Syr RICHARD COLT (1758 - 1838), ail farwnig, hanesydd a hynafiaethydd Ceir manylion am ei yrfa a rhestr o'r amryw weithiau a gyhoeddodd yn D.N.B., eithr y mae ei gysylltiad â Chymru yn haeddu iddo sylw byr yn y gwaith hwn hefyd. Pan ddaeth ar daith trwy Gymru am y tro cyntaf dewisodd ddilyn yng nghamre Gerallt Gymro; cyhoeddodd Itinerarium Cambriae, seu laboriosae Baldvini Cantuarensis Archiepiscopi per William Legationis accurata Descriptio, auctore Silv. Giraldo
JONES, THOMAS (1910 - 1972), ysgolhaig Cymraeg Ladin Gymreig yr oesoedd canol le amlwg ym maes anrhydedd yr adran Gymraeg yn Aberystwyth. Cyflwynwyd gwaith Gerallt Gymro i gynulleidfa newydd yng Nghymru trwy gyfrwng cyfieithiadau Cymraeg Thomas Jones o'i ddau lyfr ar Gymru ynghyd â'i astudiaethau o agweddau ar y gweithiau hynny. Ei brif gyfraniad arall oedd ei astudiaethau o chwedlau'r 'mabinogion' mewn nifer o erthyglau ac adolygiadau ond yn
MAELGWN ap RHYS (c. 1170 - 1230), arglwydd Ceredigion mab yr arglwydd Rhys a Gwenllian, ferch Madog ap Maredudd. Ymddengys am y tro cyntaf yng ngwarchae Dinbych-y-pysgod yn 1187; cymerth arno arwydd y groes pan fu Gerallt Gymro yn teithio trwy Gymru yn 1188. Un byr o gorffolaeth ydoedd, terfysglyd ac ymladdgar, a pharodd ei ymarweddiad gryn ofid i'w dad yn ei flynyddoedd olaf. Yr oedd yn garcharor o 1189 hyd 1194 ac yn alltud pan fu Rhys farw yn
MAP, WALTER (1140? - 1209?), archddiacon gan y brenin i Gyngor y Lateran yn Rhufain yn 1179. Yn y byd eglwysig, yr oedd yn brebendari yn S. Paul's, yn ganon ac yn gantor ac wedyn yn ganghellor, yn Lincoln. Rhoes marw Harri II derfyn ar ei yrfa fel gŵr llys, ond yn 1197 penodwyd ef yn archddiacon Rhydychen; cynigiwyd ef i fod yn esgob Henffordd yn 1199, ond ni fynnai'r brenin John mo hynny; yn 1203, awgrymodd ei gyfaill Gerallt Gymro
MAREDUDD ap CYNAN ab OWAIN GWYNEDD (bu farw 1212) O 1173 hyd 1194 yr oedd yn arglwydd Eifionydd a rhan o Ardudwy - ffaith a nodwyd gan Gerallt Gymro pan aeth trwy'r ardal yn 1188. Derbyniodd Feirionnydd hefyd gan ei frawd Gruffudd (yn 1194, mae'n debyg) pan rannodd hwnnw ffrwyth buddugoliaeth yng Ngwynedd gyda'i gefnder Llywelyn I; yr oedd gyrfa gynnar Llywelyn yn ddyledus i raddau helaeth i'r cymorth a roes meibion Cynan iddo. Pan fu Gruffudd
MEURIG (fl. 1210), bardd, a thrysorydd Llandaf Ceir prawf o gyfnod ei flodeuo yn y De Principis Instruction (dist. iii, cap. 28) gan Gerallt Gymro. Yno ceir hanes am fardd a milwr yn ymddangos i Feurig mewn gweledigaeth ac yn ei herio i gwpláu pennill a ragddywedai am yr 'interdict' a osodwyd gan y pab ar Loegr yn amser y brenin John. Dywed Gerallt mai brodor o Forgannwg oedd Meurig (Mauricius) a'i fod yn frawd i Glement, abad Castell Nedd. Y
MORGAN ap CARADOG ap IESTYN (bu farw c. 1208), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg trydydd mab, Morgan Gam, a'i dilynodd. Ymddengys i ferch iddo, sef Sybil, briodi ag aelod o deulu Turberville, Coety. Edrydd Gerallt Gymro (Itin., i, cap. 8) mai Morgan ap Caradog a dywysodd yr archesgob Baldwin yn 1188 ar draws y sugndraethau rhwng aberoedd Afan a Tawe. O bedwar mab Morgan y gwyddom eu henwau, LLEISION oedd yr hynaf; yn y siartrau a roes Morgan i abaty Margam, enwir Lleision ac OWAIN
NEST (fl. 1120), tywysoges yn Neheubarth Merch Rhys ap Tewdwr Fawr a Gwladus, ferch Rhiwallon ap Cynfyn. Tua'r flwyddyn 1100 priododd Gerald o Benfro, a bu o leiaf dri mab o'r uniad - William, Maurice, a David Fitzgerald - ynghyd â merch, Angharad, gwraig William de Manorbier a mam Gerallt Gymro. Y mae'n amlwg ei bod yn wraig nodedig o brydweddol a swynol; bu'n ordderch i amryw. Enillodd iddi ei hun enwogrwydd (neu, o'r hyn lleiaf
OWAIN CYFEILIOG (c. 1130 - 1197), tywysog a bardd Nghyngor Rhydychen yn 1177. Ef oedd yr unig dywysog Cymreig i wrthod cefnogi ymgyrch yr archesgob Baldwin a Gerallt Gymro dros y Groesgad yn 1188, ac esgymunwyd ef am hynny. Ymddengys iddo estyn yr awenau i Wenwynwyn, ei fab, yn 1195, ac ymddeol i fynachlog Ystrad Marchell, lle y bu farw yn 1197, ac yno y claddwyd ef. Ei wraig gyntaf oedd Gwenllian, ferch Owain Gwynedd (hi oedd mam Gwenwynwyn); merch
teulu OWEN Orielton, Gwynedd. Yr oedd Elizabeth Wirriott yn ferch ac unig aeres George Wirriott a'i wraig Jane, merch John Philipps, Picton Castle. (Yr oedd teulu Wirriott wedi ymsefydlu yn Sir Benfro er y 12fed ganrif; cyfeiria Gerallt Gymro at un Stephen Wirriott. Yr oedd un David Wirriott, o farwniaeth Penfro, yn un o ddeuddeg rheithor a enwyd ynglŷn ag arian 'subsidy' a oedd i'w codi yn 1292.) Derbyniwyd Hugh Owen yn
OWEN, GERALLT LLOYD (1944 - 2014), athro, cyhoeddwr, bardd Ganwyd Gerallt Lloyd Owen yn Nhŷ Uchaf, fferm ym mhlwyf Llandderfel, Sir Feirionnydd, ar 6 Tachwedd 1944, yr ail fab i Henry Lloyd Owen (1906-1982), Amaethwr a Swyddog Pla Meirionnydd a Gwynedd, a Jane Ellen (Jin, 1905-1989), athrawes a fu hefyd yn cadw siop a llythyrdy'r Sarnau wedi i'r teulu symud yno i fyw i'w hen gartref hi, Broncaereini, yn 1945 pan benodwyd y gŵr i'w swydd gyda Chyngor Sir
PADARN (fl. c. 560), sant Celtig ôl marw Padarn; yn wir, parhaodd hyd y cyfnod Normanaidd, oblegid fe sylwodd Gerallt Gymro pan aeth trwy yr ardal yn 1188 fod y 'clas' yn parhau, er ei fod erbyn hynny mewn ystad o ddirywiad.

Canlyniadau chwilio

25 - 36 of 43 for "Gerallt"