Y Bywgraffiadur Cymreig

MORGAN ap CARADOG ap IESTYN (bu farw c. 1208), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg trydydd mab, Morgan Gam, a'i dilynodd. Ymddengys i ferch iddo, sef Sybil, briodi ag aelod o deulu Turberville, Coety. Edrydd Gerallt Gymro (Itin., i, cap. 8) mai Morgan ap Caradog a dywysodd yr archesgob Baldwin yn 1188 ar draws y sugndraethau rhwng aberoedd Afan a Tawe. O bedwar mab Morgan y gwyddom eu henwau, LLEISION oedd yr hynaf; yn y siartrau a roes Morgan i abaty Margam, enwir Lleision ac OWAIN
MORGAN ap HUW LEWYS (fl. c. 1550-1600), bardd lle'n ddiweddarach yn rhan o stad Llanfair-is-gaer. Ni wyddys ai'r bardd oedd y Morgan ap Huw Lewys a urddwyd yn offeiriad yn 1580 ac a noddid gan Wiliam Glyn, Glynllifon. Os felly, efallai iddo fod yn gaplan i Wiliam Glyn am dymor byr, ac iddo, ar ôl priodi, ymsefydlu yn Hafod-y-wern. Y mae enw Morgan ap Huw Lewys ar restr rheithwyr yn 1586. Ni wyddys ond am un plentyn i'r bardd, sef Elin, a briododd
MORGAN ap HYWEL (fl. 1210-48), arglwydd Cymreig arglwyddiaeth Gwynllwg neu Gaerlleon-ar-Wysg (deiliad i ieirll Caerloyw) disgynnydd o Rhydderch ap Iestyn (bu farw 1033; y mae taflen o'r tylwyth ar t. 771 o Lloyd, A History of Wales, a hwylus fydd crynhoi ei hanes yma, dan enw Morgan ap Hywel. Lladdwyd Caradog ap Gruffudd, ŵyr Rhydderch, ym mrwydr Mynydd Cam (1081); erbyn 1140 clywir am fab hwnnw, OWAIN ap CARADOG, yng Ngwynllwg; ac yn 1154 cydnabuwyd ei fab yntau, MORGAN ab OWAIN, gan
MORGAN ELFEL (fl. circa 1528-41), bardd
MORGAN FYCHAN (bu farw 1288), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg); mab Morgan Gam. Fel ei dad, yr oedd yn gynorthwywr i dywysogion Gogledd Cymru. Efallai i farwniaeth Afan gael ei chymryd oddi arno am dymor, oblegid yn 1282 disgrifir ef fel arglwydd hanner cwmwd ym Maglan. Yr oedd ei fab LLEISION (bu farw 1328), y cyntaf o'r teulu i fabwysiadu'r cyfenw ' de Avene,' yn ddiamheuol yn arglwydd Afan, ac fe'i dilynwyd ef yno gan ei fab, John de Avene, a chan ei ŵyr
MORGAN GAM (bu farw 1241), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg mab Morgan ap Caradog ap Iestyn, o Gwenllian (y mae'n debygol), merch Ifor Bach. Dilynodd ei frawd hŷn, Lleision, c. 1213, a chan fabwysiadu polisi ei dad, sef polisi o gyfeillgarwch a chyduniad â'r tywysogion cynhenid, bu o gymorth mawr i fwriadau Llywelyn I drwy beri aflonyddwch i arglwyddiaid Clare ym Morgannwg. Yn ôl yr achau priododd (1), Janet, merch Elidyr Ddu, a (2), Ellen, merch Gronw ab
MORGAN HEN ab OWEN (bu farw 975), brenin Morgannwg ŵyr Hywel ap Rhys, sylfaenydd llinach newydd yng ngorllewin Morgannwg tua diwedd y 9fed ganrif. Yr oedd Morgan, a ddilynodd ei dad Owain c. 930, yn agos ei gyswllt â pholisi cyfeillgarwch â'r frenhiniaeth Sacsonaidd, a ddilynwyd gan Hywel Dda, a pharhaodd ar delerau da â'r Saeson am ychydig flynyddoedd o leiaf wedi marw Hywel. Yn ei ddyddiau ef yr oedd Morgannwg yn cynnwys Gwent unwaith yn rhagor
MORGAN MWYNFAWR (fl. 730), brenin Morgannwg oddi wrth ei enw ef y cafodd hen frenhiniaeth Morgannwg, a oedd yn cynnwys Glywysing a Gwent, ei henw. Ŵyr ydoedd a dilynydd (yn ddiamau) i'r brenin Meurig ap Tewdrig, gŵr tybiedig Onbraus, ferch Gwrgant Mawr, brenin olaf Erging (de swydd Henffordd). Estynnai llywodraeth Morgan, mewn gwirionedd, dros afon Gwy i ran o Erging ac, i gyfeiriad y gorllewin, cyn belled ag afon Tywi. Dilynwyd ef gan ei
MORGAN, ABEL (1673 - 1722), gweinidog gyda'r Bedyddwyr Ganwyd yn yr Allt-goch, Cwrtnewydd, plwyf Llanwenog, yn 1673 yn fab i Morgan Rhydderch (a etholwyd yn ddiacon yn Rhydwilym yn 1668, a'i ordeinio i'r swydd yn 1669), yn frawd i Enoc Morgan (1676 - 1740), gweinidog eglwys y Welsh Tract, Delaware, ac yn nai i Siôn Rhydderch, argraffydd, Amwythig. Symudodd yn gynnar i ardal y Fenni ac ymaelodi yn Llanwenarth. Dechreuodd bregethu yn 1692 a chafodd
MORGAN, ALFRED PHILLIPS (1857 - 1942), cerddor Ganwyd 21 Mai 1857 yn Rhymni, mab David Price a Levia Phillips Morgan. Symudodd y teulu i fyw i Bwllgwilym ger Cefn-bedd-Llywelyn, ac yn ddiweddarach i Lanfair-ym-Muallt. Addysgwyd ef yn Ysgol Waddol y dref honno, ac wedi hynny bu am gwrs o addysg gerddorol yng ngholeg Aberystwyth o dan Dr. Joseph Parry a chafodd wersi gan Goleg y Tonic Solffa. Enillodd lawer o wobrwyon am gyfansoddi tonau, ac am
MORGAN, ANN (bu farw 1687), tirfeddiannydd - gweler MORGAN, Syr CHARLES
MORGAN, Syr CHARLES (1575? - 1643?), milwr pedwerydd mab Edward Morgan (1530 - 1585), Pencarn, sir Fynwy, a Frances Leigh, Llundain. Cangen iau o deulu Morganiaid Tredegar oedd ei deulu - yr oeddent wedi cael Pencarn trwy briodas hendaid Charles. Dilynodd dueddiadau milwrol ei ewythr, Syr Thomas Morgan ' the Warrior ' (bu farw 1595) a'i frawd hŷn, Syr Mathew Morgan (a gafodd ei wneuthur yn farchog gan iarll Essex yn Rouen, 1591, ac a fu'n

Canlyniadau chwilio

565 - 576 of 1076 for "henry morgan"