Y Bywgraffiadur Cymreig

LLYWELYN-WILLIAMS, ALUN (1913 - 1988), bardd a beirniad llenyddol gelyn... | hawdd oedd adnabod awduron ein cancr a'n clwy' (Pont y Caniedydd). Dan ddylanwad beirdd adain chwith Saesneg fel W. H. Auden a Stephen Spender, ac yn absenoldeb rhai Cymraeg o'r un cyfnod y gallai uniaethu â nhw, awen ymrwymedig wleidyddol oedd ei eiddo ef. Ond profodd cyfnod y rhyfel yn drobwynt personol a chreadigol iddo a fwriodd ei hyder a thanseilio unrhyw atebion 'rhwydd' a goleddai
MEREDUDD ap RHYS (fl. 1450-85), uchelwr, offeiriad, a bardd ei ddisgybl enwog yn ei ganu serch yntau. Darllenasai lawer o waith y beirdd a'i rhagflaenodd. Gwelodd fawredd Dafydd ap Gwilym, a chanodd yntau fel y meistr gywydd i'r gwynt - cywydd sy'n enghraifft orchestol o'i gelfyddyd ar ei gwychaf. Cynhyrfwyd ei awen hefyd i ganu cywyddau telynegol o golli cymdeithas dau gyfaill o offeiriaid, lle ceir gogan i'r gaeaf a fu'n rhwystr i'r gyfeillach, a mawl i'r
MORGAN, THOMAS JOHN (1907 - 1986), ysgolhaig a llenor Cymraeg diddanwch mwyn sy mewn gair a chystrawen,A'r awydd i blethu llywethau'r awen. Cynefin, td. 127. Priododd â Huana Rees yn 1935 (hithau wedi graddio yn y Gymraeg yn Abertawe) a chawsant ddau fab, Prys sy'n hanesydd adnabyddus, a Rhodri, gwleidydd amlwg. Bu farw T. J. Morgan yn sydyn yn ei gartef yn Llandeilo Ferwallt, Penrhyn Gŵyr, 9 Rhagfyr 1986. Bu'r gwasanaeth angladdol 15 Rhagfyr yng nghapel Bethel
MORGAN, WILLIAM (Gwilym Gellideg; 1808 - 1878), bardd gynhyrchion gwobrwyedig yr oedd: ' Awdl Gweledigaeth Pedr ' (Merthyr, 1836), ' Cywydd o glod i Wenynen Gwent ' (Merthyr, 1837). Cyhoeddwyd detholiad o'i waith o dan y teitl Cerbyd Awen (Merthyr, 1846). Ysgrifennodd faled, ' Ple byddaf mhen can mlynedd? ' y gwerthwyd miloedd o gopïau ohoni mewn ffeiriau, tafarnau, etc. Bu farw mewn tlodi, 29 Mai 1878, a chladdwyd ef ym mynwent Cefn, gerllaw Merthyr Tydfil.
NAISH, JOHN (1923 - 1963), awdur a dramodydd llawforwyn, ei awen a'i gydradd wrth iddo sianelu ei ymholi dirfodol i mewn i ddychmygion ffuglennol ystyrlon. Cyfaddefodd John ei hun na allai fod wedi cyflawni'r hyn a wnaeth heb ei hanogaeth, ei ffydd a'i gwaith yn meithrin ei ddawn. Saif dramâu a nofelau Naish fel yr unig gofnod ffuglennol cyflawn a dilys o waith a chymdeithas yn ardaloedd gogleddol y siwgwr yn ystod y 1950au a'r 1960au. Bu John Naish
NICOLAS, DAFYDD (1705? - 1774), bardd Gymraeg - o'r hyn lleiaf, dyna'r traddodiad yng Nglyn Nedd. Mynnai 'Iolo Morganwg' yntau ei fod yn medru Lladin, Groeg, a Ffrangeg, ac mai ef oedd y bardd cyfoethocaf ei awen ymhlith ei holl gydnabod. Er mai ychydig o sylw a roes i'r canu caeth, y mae'n eglur ei fod yn ffigur gweddol bwysig yn y deffroad llenyddol ym Morgannwg. Ei gerddi rhydd sy'n rhoddi ei le iddo fel bardd. Priodolir dwy gân iddo yn
OWAIN, OWAIN LLEWELYN (1877 - 1956), llenor, cerddor, a newyddiadurwr cerddoriaeth mewn mwy na 550 o eisteddfodau ac yr oedd rhaglenni'r rhain yn ei feddiant. Yr oedd yn gasglwr llyfrau craff a thystiai fod ei lyfrgell yn fwy helaeth nag un Bob Owen, Croesor. Yr oedd ganddo gôr bychan, 'Côr y Delyn Aur', a gafodd wobrau lawer mewn eisteddfodau. Yr oedd yn un o sylfaenwyr Clwb Awen a Chân yng Nghaernarfon, ac ef oedd ysgrifennydd y clwb. Cymerodd ddiddordeb mawr yn Urdd Gobaith
OWEN, WILLIAM (Gwilym Meudwy, Gwilym Glan Llwchwr; 1841 - 1902), bardd cocos a chrwydryn saer coed yn ardal y Trap ger Llandeilo yn 1856, ond dychwelodd at ei dad i'r ffatri wlân ymhen tair blynedd. Bu farw ei dad yn 1865 a'i fam yn 1877, a chrwydryn fu Gwilym Meudwy fyth wedyn. Treuliai'r haf yn y ffynhonnau yn Llanwrtyd a Llandrindod, gan ddychwelyd i ardaloedd Brynaman, Llanelli ac Abertawe dros fisoedd y gaeaf. Ar y pererindodau blynyddol hyn y gwerthai gynnyrch ei awen, a bu'n cadw
PARRI, HARRI (Harri Bach o Graig-y-gath; 1709? - 1800), bardd a chlerwr ar gael yn yr almanaciau, eithr ychydig o'i waith a argraffwyd. Araf ac afrwydd oedd ei awen; nid oedd yn ddigon ffraeth i ateb ' Twm o'r Nant ' mewn ymryson. Dyn bychan, diniwed, ydoedd, a thybiai am ei eni y flwyddyn y bu farw Huw Morys mai arno ef y disgynnodd mantell ' Eos Ceiriog.' Gellid tybio oddi wrth ei englynion yn Almanac Gwilym Howell, 1774, ei fod yn casáu'r Methodistiaid a'r
PARRY, Syr THOMAS (1904 - 1985), ysgolhaig, Llyfrgellydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Prifathro Prifysgol, bardd mae'r sylw pigog ironig hwn yn fynegiant o'r anoddefgarwch a deimlai at y rhai hynny o'i gyd-Gymry a ddibrisiai 'administrio', y rheini na ddeallent sut y gallai bardd ifanc addawol droi ei gefn ar yr awen ac ymroi i ysgolheictod, a'r rheini ymhen rhai blynyddoedd na ddeallent sut y gallai ysgolhaig mor fawr fynd yn bennaeth sefydliad. Canys yn 1953 derbyniodd wahoddiad i fod yn Llyfrgellydd y
PHILLIPS, DAVID (1751 - 1825), gweinidog gyda'r Undodiaid oed ' meddai ei feddfaen yn Rhyd-y-parc. Nai iddo oedd DAVID PHILLIPS, (fl. 1814), emynydd Undodaidd; amaethwr y Pilmawr, Rhyd-y-parc. Nid oes awgrym iddo bregethu erioed, eithr, yn ôl Titus Evans, ' meddai ar gyneddfau cryfion a chafodd ddysgeidiaeth dda i'w gwrteithio. Yr oedd yn feddiannol hefyd ar gyfran o'r awen brydyddawl fel y gwelir yn yr hymnau a Chân y Drindod a gyfansoddodd ac a
PRYS, EDMWND (1544 - 1623), archddiacon Meirionnydd, a bardd rhamant mo Prys … ond ni ellir gwrthod iddo'r teitl o fardd myfyrdod, ac y mae myfyrdod, “reflection,” doethineb, yn rhan o faes yr awen o'r cychwyn.' Bu farw yn 1623. Priododd Edmwnd Prys ddwywaith: (1) Elin, merch John ap Lewis, Pengwern, Ffestiniog, a (2) Gwen, merch Morgan ap Lewis, Pengwern, cyfnither i'r wraig gyntaf - y ddwy yn disgyn o Dafydd ab Ieuan ab Einion, cwnstabl castell Harlech, ac

Canlyniadau chwilio

49 - 60 of 91 for "Awen"