Y Bywgraffiadur Cymreig

EVANS, JOHN (1770 - 1799), teithiwr ac asiant trefedigaethol Sbaenaidd heliwr (Jacques d'Eglise), Evans oedd y dyn gwyn cyntaf i deithio i fyny'r Missouri am bellter o 1,800 milltir o'r fan y mae'r afon honno yn ymuno â'r Mississippi. Gwnaeth hefyd fap manwl o gwrs yr afon. Ar ôl treulio'r gaeaf gyda'r Mandan bu raid iddo adael yr orsaf a dychwelodd i St. Louis ar 15 Gorffennaf 1797. Parhaodd i wasnaethu Llywodraeth Sbaen, eithr bu farw yn New Orleans ym mis Mai 1799.
EVANS, MALDWYN LEWIS (1937 - 2009), pencampwr bowlio , Awstralia yn 1966 lle y gorffennodd yn bedwerydd. Yn yr ail bencampwriaeth yn 1972 enillodd Evans 12 gem allan o 15 gan drechu pencampwr y byd David Bryant (ganwyd 1931) yn hawdd o 21-6. Roedd Mal Evans yn chwaraewr rhyngwladol a gynrychiolodd Cymru o 1965 hyd at 1983. Bu ei frawd Gwynfryn ('Gwyn') Evans (ganwyd 1931), cyfrifydd siartredig cyllid cyhoeddus a phrif weithredwr Cyngor Bwrdeistref y Rhondda
EVANS, RICHARD THOMAS (1892 - 1962), gweinidog a gweinyddwr (B) chymwynas bennaf hi oedd arwain Mudiad Chwiorydd y Bedyddwyr i sefydlu cartref henoed yr enwad yn Nglyn Nest, Castellnewydd Emlyn, ac yr oedd yn briodol mai hi a wahoddwyd i'w agor yn swyddogol 26 Medi 1970, ac mai yno y treuliodd y deunaw mis olaf o'i hoes, o Fedi 1978 hyd ei marw yn ysbyty Glangwili ddydd Llun 4 Chwefror 1980. Amlosgwyd ei gweddillion ym Mharc-gwyn, Arberth, 11 Chwefror canlynol. Ganed
EVANS, THOMAS JOHN (1894 - 1965), swyddog mewn llywodraeth leol a gweinyddwr enwadol (B) gyntaf yng Nghaerfyrddin. Bu ar hyd y blynyddoedd yn frwd ei gefnogaeth i Gymdeithas Genhadol y Bedyddwyr, ac ef yn 1959 a fu'n gyfrifol am gasglu cyfran Cymru tuag at ysbyty goffa Thomas Lewis yn Angola a threfnu cwrdd dathlu ei ganmlwyddiant yn ei hen gartref ym Mhontyfenni ger Hendy-gwyn. Y mae awgrym pendant o'i safbwynt radicalaidd ymneilltuol yn ei gyfrol deyrnged, Syr Rhys Hopkin Morris … The
EVANS, WILLIAM (Cawr Cynon; 1808 - 1860), swyddog mwynawl a bardd Ganwyd mewn bwthyn gerllaw pont haearn Ynysgau, Merthyr Tydfil, yn fab i Richard Morgan Dafydd Evan, mwynwr a meddyg gwlad. Aeth William yn fwynwr hefyd. Astudiodd y cynganeddion, ac yn gynnar yn ei oes enillodd wobr am bum englyn ar farw Richard Jones, tafarndy'r Lamb. Cystadleuai'n aml yn eisteddfodau lleol y Cymmrodorion, ' Yr Alarch,' y ' March Gwyn,' etc., gan ysgrifennu cywyddau ac
FFRANGCON-DAVIES, GWEN LUCY (1891 - 1992), actores Prydeinig. Roedd llawer o sensitifeddau gwleidyddol, gan gynnwys didoliad hiliol a gelyniaeth o fewn y poblogaethau gwyn rhwng y rhai Saesneg a'r rhai Affricaneg eu hiaith. Serch hynny, daeth Gwen a Marda â phroffesiynoldeb i wlad nad oedd wedi gweld fawr ddim ond theatr amatur. Yn ogystal, meithrinwyd to newydd o actorion ganddynt: bu Sid James yn aelod o'r Cwmni ar eu taith olaf yn 1946. Gwelodd Syr
FRANCIS, BENJAMIN (1734 - 1799), emynydd, gweinidog gyda'r Bedyddwyr 1799. Er bwrw cymaint o'i oes yn Lloegr (a phrydyddu hefyd yn Saesneg), glynodd Benjamin Francis wrth ei Gymraeg. Byddai'n mynychu'r gymanfa, a phregethodd bedair gwaith ar ddeg iddi. Cyhoeddodd ddau gasgliad (1774, 1786) o emynau Cymraeg, ill dau'n dwyn y teitl Aleliwia. Efallai mai ar y mesur salm y canai'n fwyaf effeithiol; y gŵyn gyffredin yw bod ei emynau'n orgynganeddol, eto delir hyd heddiw i
FRANCIS, GWYN JONES (1930 - 2015), fforestwr Ganwyd Gwyn Francis ar 17 Medi 1930 yn Llanelli, yn fab i Daniel Brynmor Francis a'i wraig Margaret Jane (ganwyd Jones). Cafodd ei addysg yn Ysgol Ramadeg Llanelli ac aeth ymlaen i ennill gradd anrhydedd mewn Botaneg Fforestydd yng Ngholeg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor yn 1952. Ar ôl graddio gwnaeth ddwy flynedd o wasanaeth cenedlaethol gyda'r Peirianwyr Brenhinol. Yn 1954 priododd Meryl Jeremy
GABE, RHYS THOMAS (1880 - 1967), chwaraewr rygbi Cymru (3-0) dros y Crysau Duon yn 1905, ac ynghyd ag Erith Gwyn Nicholls, William ('Willie') Morris Llewellyn ac Edward ('E.T.') Morgan ffurfiodd y llinell dri chwarter ddisgleiriaf a gynrychiolodd Gymru erioed. Bu farw 15 Medi 1967 yng Nghaerdydd.
GIBBS, REGINALD ARTHUR (1872 - 1938), perchennog llongau yng Nghaerdydd (un o bedwar brawd adnabyddus yn y fusnes honno), a chwaraewr pêl droed (Rygbi) Ganwyd 1872. Bu'n cynrychioli Cymru 16 o weithiau rhwng 1906 a 1911, naill ai fel asgellwr neu fel maeswr ('stand-off half'); enillodd un o'r ddau 'gais' a gafodd Cymru y tro cyntaf y chwaraeodd hi yn Twickenham (1910); ac yr oedd yn un o dim Caerdydd dan E. Gwyn Nicholls pan enillwyd y fuddugoliaeth enwog dros Dde Affrica. Bu farw 28 Tachwedd 1938.
GIFFORD, ISABELLA (c. 1825 - 1891), botanegydd ac algolegydd amrywiol ei phridd a'r cyfeiriadau daearyddol a wynebai; a dangosodd sensitifrwydd i effaith amaethu ar y rhywogaethau brodorol, a oedd yn marw, megis brodorion America wrth i'r dyn gwyn gamu tuag atynt ('dying, at the approach of cultivation, like the Red Indian disappearing from his hunting-grounds before the advancing footsteps of the white man'). Yn 1890, ymunodd Isabella Gifford â Chymdeithas
GRIFFITH, HUW WYNNE (1915 - 1993), gweinidog (MC) ac eciwmenydd amlwg yn ei waith, gan ddilyn patrwm diddorol o weddi, myfyrdod, darllen Gair Duw, astudio, paratoi pregethau ac erthyglau, ymweld â'r ysbytai a'r cleifion a mynychu cyfarfodydd a phwyllgorau niferus. Bu farw 20 Mawrth 1992 yn Ysbyty Bronglais, Aberystwyth o emphysema. Bu'n dioddef gryn lawer o'r aflwydd yn ddewr a di-gwyn am flynyddoedd. Bu'r arwyl ar 25 Mawrth 1993 yng nghapel Morfa, Aberystwyth o dan

Canlyniadau chwilio

49 - 60 of 243 for "Gwyn"