Y Bywgraffiadur Cymreig

GRIFFITH, HUW WYNNE (1915 - 1993), gweinidog (MC) ac eciwmenydd amlwg Ganwyd Huw Wynne Griffith 6 Rhagfyr 1915 yn Lerpwl, yn ail fab y Parchedig Griffith Wynne Griffith (1883-1967), gweinidog Capel Douglas Road, Anfield, a Grace Wynne Griffith (née Roberts, 1883-1963). Yr oedd Dr Gwilym Wynne Griffith (1914-1989), prif swyddog iechyd ynys Môn ac epidemiologydd blaenllaw, yn frawd iddo; aelodau eraill y teulu oedd Elizabeth Grace (Beti) Hunter (1921-2007
GRIFFITH, JOHN EDWARDS (1843 - 1933), achyddwr Hynafiaeth Môn - ychydig iawn o amser cyn ei farw cyfleodd restri o offeiriaid yr ynys i'r Transactions, a detholion diddorol o ddyddiaduron Bulkeley o'r Brynddu. Yr oedd Griffith yn boenus ofalus gyda phopeth a wnâi, manwl a gwyddonol ei ddulliau, ac ni roddai ddim ar lawr heb fod (yn ei farn ef) brofion safadwy y tu ôl iddo. Awr ffodus oedd honno, felly, pan ddechreuodd ar ei hoff waith o adeiladu tablau
GRIFFITH, JOHN OWEN (Ioan Arfon; 1828 - 1881), bardd a beirniad llenyddol tref Caernarfon. Yno yr oedd 'Llew Llwyfo' ac 'Alfardd,' golygyddion yr Herald, yn ymwelwyr cyson; 'Gwilym Alltwen,' 'Cynddelw,' John Morgan ('Cadnant'), a'r 'Thesbiad' yn fynych; 'Hwfa Môn,' 'Mynyddog,' a 'Ceiriog' ar eu tro, a châi 'Bro Gwalia,' o'r un nodwedd â'r ' Bardd Cocos,' yr un croeso. Cyfrifid 'Ioan Arfon' yn gryn awdurdod ar ddaeareg yn ei ddydd, a chyhoeddodd lyfr ar y testun
GRIFFITH, WILLIAM (1801 - 1881), gweinidog gyda'r Annibynwyr Ail fab John Griffith (1752 - 1818); ganwyd 12 Awst 1801 yng Nglan-yr-afon, Llanfaglan. Bu yn y Neuaddlwyd a Chaerfyrddin, ac urddwyd ef yn 1822 yn weinidog Caergybi, lle y bu hyd ei farwolaeth, ar waethaf galwadau o eglwysi pwysig yn Llundain, Lerpwl, Caerfyrddin, a mannau eraill. Bu bugeiliaeth faith Griffith yn bwysig iawn yn hanes Annibyniaeth Môn, a thyfodd yntau'n un o arweinwyr ei enwad yn
GRIFFITH, WILLIAM JOHN (1875 - 1931), awdur Storïau'r Henllys Fawr Ganwyd ym Mwlan, Aberffraw, Môn, 15 Medi 1875, mab Thomas Lewis Griffith, amaethwr a phrisiwr tir, a Margaret Griffith, Bwlan. Aeth y teulu i fyw i fferm Cefn Coch, Llansadwrn, ger Biwmares, ac yno y bu W. J. Griffith yn byw nes bod yn 24 mlwydd oed. Addysgwyd ef yn ysgol Llansadwrn, ac ysgol ramadeg Biwmares; enillodd ysgoloriaeth amaethyddol i Goleg y Brifysgol, Bangor, a chymerodd y cwrs byr
GRUFFUDD ap CYNAN (c. 1055 - 1137), brenin Gwynedd Gruffudd ym Môn, a gorfu iddo ddianc unwaith yn rhagor i Iwerddon. Dychwelodd y flwyddyn wedyn a chafodd reoli ym Môn drwy ganiatâd y Normaniaid. Rhywbryd yn ystod y blynyddoedd dilynol daeth yn arglwydd ar Wynedd uwch Conwy. Cafodd lonydd am y gweddill o'i oes i ymgadarnhau yn ei deyrnas. Y mae'n wir i'r brenin Harri I ddod â byddin fawr i Wynedd yn 1114, ond ni chollodd Gruffudd ddim tir, ac ar ôl
GRUFFUDD GRYG (fl. ail hanner y 14eg ganrif), bardd Cesglir hyn oddi wrth ei gywydd i saith mab Iorwerth ap Gruffudd o Liwon ym Môn, gwŷr a oedd yn eu blodau yn ôl pob tebyg tua 1360-70. Dywed ei fod yn gâr iddynt, a chyfarch hwy fel ei geraint; gan hynny rhaid ei fod yn rhywfath o berthynas i lwyth Hwfa ap Cynddelw (gweler J. E. Griffith, Pedigrees, 5). Canodd hefyd i Einion ap Gruffudd, Chwilog, Eifionydd; cyfeiria at ei radd, 'ar waith ystad
GRUFFUDD HIRAETHOG (bu farw 1564), bardd ac achyddwr Canodd gywyddau i uchelwyr Dinbych, Môn, Arfon, a Meirionnydd. Dywedir ei fod yn ddisgybl cerdd dafod i Dudur Aled. Cafodd drwydded i glera yn y flwyddyn 1545-6 o dan law James Vaughan, Hugh Lewis, a Lewys Morgannwg. Y mae'r drwydded ei hun ar gael heddiw (Reports, i, 1021). Yr oedd yn enwog fel athro beirdd, a disgyblion iddo ef oedd rhai o feirdd amlycaf hanner olaf yr 16eg ganrif, fel Simwnt
GRUFFYDD LLWYD Syr (bu farw 1335), arwr traddodiadol gwrthryfel tybiedig Cymreig yn 1322 yn 1284; daeth Llanrhystud iddo ar ôl ei ewythr, Syr Hywel ap Gruffydd, a gollodd ei fywyd yn y trychineb ar 'bont Môn' ym mis Tachwedd 1282. Yr oedd traddodiadau hynafiaid Gruffydd a oedd yn agosaf ato yn gryf o blaid brenhinoedd Lloegr; bu ei dad a Hywel ei ewythr yn gynorthwywyr gweithgar ac yn rhai yr ymddiriedai'r brenin ynddynt yn ystod rhyfel Cymreig 1282-4; ymunodd Gruffydd yng ngwasanaeth
GRUFFYDD, IFAN (1896 - 1971), llenor Ganwyd 1 Chwefror 1896 yn Rhos-y-ffordd, Llangristiolus, Môn, yn fab i Mary Gruffydd. Bu'n gweini ar ffermydd yn ei gynefin o 1909 ymlaen - yn Fferam, Paradwys ymhlith lleoedd eraill; ymunodd â'r fyddin yn 1914 a pharhau'n filwr hyd 1920 gan wasanaethu gyda'r Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig yn Ffrainc a'r Aifft; wedyn bu'n arddwr ym Mhlas Trescawen am 12 mlynedd, yn weithiwr ar y ffordd fawr, ac
GUTO'R GLYN (fl. ail hanner y 15fed ganrif), bardd grwydro'n hwylus i naw o bob deg o'r llysoedd lle cafodd groeso yn ystod ei oes hir. Yr oedd Corwen mewn cyrraedd, a chyfle i borthmona gyda defaid person Corwen i Loegr a'u colli yno, a chael dadl â Thudur Penllyn o'r herwydd. Y dref y disgynnai iddi'n naturiol oedd Croesoswallt, ac fe'i ceir yno. Er clera ym Môn, Gwent, a Gwynedd, ei fro oedd Powys; geilw Ystrad Marchell 'ein tŷ ni.' Hoff oedd o
GWALCHMAI ap MEILYR (fl. 1130-80), bardd o Fôn, un o'r cynharaf o'r Gogynfeirdd MEILYR AP GWALCHMAI, ac, o bosibl, Elidir Sais. Dengys y Record of Caernarvon gyswllt Gwalchmai a'i feibion â Threwalchmai ym Môn, a bod ganddo feibion o'r enw Meilyr, Dafydd, ac Elidir. Yn ei ' Freuddwyd ' y mae Gwalchmai 'n cwyno ei golled ar ôl Goronwy, ac fe sonnir mewn englynion marwnad teulu Owain Gwynedd (The Myvyrian Archaiology of Wales, 163b) am Oronwy fab Gwalchmai.

Canlyniadau chwilio

85 - 96 of 403 for "Môn"