Y Bywgraffiadur Cymreig

ABADAM, ALICE (1856 - 1940), ymgyrchydd dros hawliau merched Ganwyd Alice Abadam yn Llundain ar 2 Ionawr 1856, yr ieuengaf o saith o blant Edward Abadam (gynt Adams, 1810-1875) a'i wraig Louisa (g. Taylor, 1828-1886). Magwyd Alice yn Neuadd Middleton yn Llanarthne, Sir Gaerfyrddin (ar safle Gerddi Botaneg Cymru heddiw), a brynwyd gan ei thad-cu ar ochr ei thad, Edward Hamlin Adams, yn 1824 pan ddychwelodd o Jamaica lle bu'r teulu'n berchen ar gaethweision
ABEL, JOHN (1770 - 1819), gweinidog Annibynnol Ganwyd yn Llanybri, Sir Gaerfyrddin, 1770, i William Abel, pregethwr cynorthwyol, un o gychwynwyr (1813) achos y Capel Newydd yno. Honnir iddo fynd 'i Academi Caerfyrddin,' ond yn Abertawe yr oedd yr Academi ar y pryd. Yn 1794 dilynodd David Davies fel gweinidog eglwys fechan Capel Sul, Cydweli, a chadwai ysgol. Nid oedd John Abel yn 'uniongred'; dywed yr Undodwr Wright, a ymwelodd â Chymru yn
ABEL, SIÔN, baledwr o'r 18fed ganrif yn trigo yn sir Drefaldwyn
ADAM 'de USK' (1352? - 1430), gwr o'r gyfraith yn Nhwr Llundain. Yr oedd priffordd llwyddiant bellach yn agored o'i flaen, a derbyniai daliadau o goffrau'r Eglwys heblaw'r hyn a enillai wrth ei briod waith. Eithr daeth un o'r taliadau hyn ag ef i drybini; mynnai Walter Jakes (alias Ampney) nad oedd gan Adam hawl ddigonol i ganoniaeth Llandygwydd (Sir Aberteifi) yng ngholeg Abergwili, a ddaethai i feddiant Jakes ei hunan yn 1399 trwy gyfnewid
ADAMS, DAVID (1845 - 1922), diwinydd weinidogaeth gynnar oedd ei ymdrech ym mhlaid sobrwydd a'i lafur gwerthfawr fel holwr ysgolion Sul. Yn 1884 enillodd ar draethawd ar Hegel yn eisteddfod genedlaethol Lerpwl. O hyn ymlaen ceisiodd (yn ei eiriau ei hun) 'wneuthur i ffwrdd â'r syniad o ddigwyddiad ('contingency') mewn diwinyddiaeth, a dwyn i mewn angenrheidrwydd hanfodol yn ei le.' Yn 1888 symudodd i Fethesda, Sir Gaernarfon. Yn ei bregethu yno
AELHAEARN (fl. 7fed ganrif), nawdd-sant Yn ôl rhestrau'r saint yr oedd yn fab Hygarfael, mab Cyndrwyn o Lystin Wennan (Moel Feliarth yn awr) ym mhlwyf Llangadfan, Sir Drefaldwyn. Iddo ef y priodolir sefydlu Cegidfa, Llanael-haearn, a chapel arall o'r un enw nad ydyw mewn bod yn awr ond a gynrychiolir gan Gwyddelwern. Cofir am ei enw, a geir yn aml ar y ffurf Elhaearn, yn Ffynnon Aelhaearn, ffynnon sanctaidd y credid gynt fod rhinwedd
ALBAN DAVIES, DAVID (1873 - 1951), gŵr busnes a dyngarwr ysgoldy (MC) ger ei hen gartref yn Llanrhystud yn ogystal. Gwasanaethodd naw mlynedd ar Gyngor Bwrdeistref Walthamstow. Wedi dychwelyd i Gymru bu'n siryf Ceredigion yn 1940 a daeth yn aelod ac yn henadur (1949) Cyngor Sir Aberteifi, gan fod yn gadeirydd y pwyllgorau lles ac iechyd. Ef oedd cadeirydd Cymdeithas Tai Hen Bobl Aberystwyth a'r Cylch pan brynwyd Deva, cartref i'r hen y bu ef yn hael iawn ei
ALLEN, JAMES (1802 - 1897), deon Tyddewi a hynafiaethydd Ganwyd 15 Gorffennaf 1802, mab David Bord Allen, rheithor Burton, Sir Benfro. Cafodd ei addysg yn ysgolion Westminster a Charterhouse ac yng Ngholeg y Drindod, Caer-grawnt (B.A., 1825, M.A., 1829). Fe'i hordeiniwyd yn ddiacon, 1834, ac yn offeiriad, 1835; bu'n gurad Miserden, swydd Gaerloyw, 1834-9, ficer Castell-Martin, Sir Benfro, 1839-1872, deon gwladol Castell-Martin, 1840-1875, canon Tyddewi
ALLEN, JOHN ROMILLY (1847 - 1907), hynafiaethydd Ganwyd yn Llundain, 9 Mehefin 1847, o hen deulu Alleniaid Cresselly, Sir Benfro, yn ddyledus yn ddiau am ei ail enw i'r ffaith i'w daid briodi nith Syr Samuel Romilly. George Baugh Allen, Cilrhiw, gerllaw Llanbedr Efelffre, oedd ei dad, a'i fam yn ferch Roger Eaton, Parc Glas, gerllaw Crinow. Ar ôl cael addysg yn Rugby a King's College, Llundain, dewisodd y mab beidio â dilyn esiampl ei dad, a
teulu ALMER Almer, Pant Iocyn, i adeiladu Pant Iocyn heb fod ymhell i ffwrdd. Daeth y teulu'n bwysig yng ngwleidyddiaeth swydd Ddinbych ar ôl pasio Deddfau'r Uno. Bu EDWARD ALMER, ŵyr y John Almer cyntaf, yn siryf yn 1554, ac fe'i hetholwyd yn farchog y sir yn 1555; Edward Almer arall, y mae'n debyg, oedd siryf 1571. Dilynodd WILLIAM ALMER ei dad yn y Senedd yn 1572. Bu teyrngarwch crefyddol y teulu yn ansicr hyd cyn belled â
ANTHONY, DAVID BRYNMOR (1886 - 1966), athro a chofrestrydd Ganwyd 28 Hydref 1886 yng Nghydweli, Sir Gaerfyrddin, ail fab John Gwendraeth a Mary (ganwyd Harris) Anthony. Masnachwr bwydydd a dilledydd oedd y tad yn Paris House yn y dreflan honno. Addysgwyd ef yn ysgol y Castell yng Nghydweli, ysgol Uwchradd Llanelli, a Choleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, lle'r ymaelododd yn Hydref 1905 a graddio gyda dosbarth I mewn Ffrangeg a Ieitheg Romawns yn 1908, gan
ANTHONY, GRIFFITH (1846 - 1897), cerddor Ganwyd yn Llanelli, Sir Gaerfyrddin. Symudodd y teulu i Gwmbwrla ger Abertawe, a dechreuodd y mab weithio yn ieuanc yn y gwaith haearn. Ymgymerodd ag astudio cerddoriaeth, ac enillodd y radd o A.C. o Goleg y Tonic Solffa. Sefydlodd ddosbarthiadau i ddysgu elfennau cerddoriaeth yn y gwahanol eglwysi, a mynychid hwynt gan lu mawr o ddisgyblion. Cyfansoddodd anthemau yn dwyn y teitlau ' Ceisiwch yr

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 2637 for "Sir%20Joseph%20Bradney"