Y Bywgraffiadur Cymreig

BAYLY, LEWIS (bu farw 1631), esgob ac awdur codi gwg John Williams, un o brif wyr y llys ar ei ffordd i fod yn Arglwydd Ganghellor, ac yn achos i Dr. Griffith Williams, person Llanllechid, i ysgrifennu adroddiadau cyfrinachol am ffaeleddau Bangor i'r awdurdodau goruchel. Trodd yr esgob yn y tresi drwy ddod yn un o brif gyfeillion Syr John, a brwd gefnogi ymgais ei fab i ddod yn aelod seneddol dros sir Gaernarfon yn erbyn bwriad plaid John
BEBB, WILLIAM AMBROSE (1894 - 1955), hanesydd, llenor a gwleidydd . Bu gan yr erthyglau hyn ran bwysig mewn creu awyrgylch ffafriol i sefydlu plaid boliticaidd Gymreig annibynnol. Yn Ionawr 1924 cyfarfu G. J. Williams a Saunders Lewis ac yntau ym Mhenarth a phenderfynu cychwyn mudiad gwleidyddol Cymreig. Yn Awst 1925 cyfarfu nifer fach o Gymry brwd ym Mhwllheli, a sylfaenu Plaid Genedlaethol Cymru. Daeth y ddau fudiad at ei gilydd, ac ym Mehefin 1926 cychwynnwyd Y
BERRY, ROBERT GRIFFITH (1869 - 1945), gweinidog Annibynnol, awdur a dramodydd Ganwyd yn Llanrwst, Dyffryn Conwy, 20 Mai 1869, yn fab i John Berry a Margaret Williams. Cafodd ei addysg gynnar yn yr ysgol genedlaethol, a'r ysgol ramadeg yn Llanrwst. Cafodd ei dderbyn yn aelod o gapel Annibynnol y Tabernacl dan weinidogaeth Thomas Roberts. Oddi yno aeth, gydag ysgoloriaeth, i goleg y Brifysgol, Bangor, lle y cymerodd hanner gyntaf gradd B.A. (Prifysgol Llundain); yn 1892 aeth
BEVAN, THOMAS (Caradawc, Caradawc y Fenni; 1802 - 1882), hynafiaethydd adnabyddid fel Llanelly Works). Yno daeth i gyffyrddiad a nifer o Gymry a oedd yn ymddiddori yn llenyddiaeth Cymru a'r eisteddfod - David Lewis (mab y Parch. James Lewis, Llanwenarth), Thomas Williams ('Gwilym Morganwg'), a John Morgan (y 'Rhifyddwr Egwan' yn Seren Gomer). Daeth i ymgydnabyddu ag arddull lenyddol trwy ddilyn dadleuon Thomas Price ('Carnhuanawc') a David Owen ('Brutus') ar dlodi'r iaith a
BEYNON, ROSSER (Asaph Glan Tâf; 1811 - 1876), cerddor Ganed yng Nglyn Eithinog, Glyn Nedd, Morgannwg, mab John ac Elizabeth Beynon. Yn 1815 symudodd y tad a'r fam a saith o blant i fyw i Merthyr Tydfil. Cafodd Rosser ychydig addysg yn ysgol George Williams, ond aeth i weithio i'r gwaith haearn yn 8 oed, a dringodd i fod yn is-oruchwyliwr yno. Dechreuodd ymddiddori mewn cerddoriaeth yn ieuanc, a thrwy lafurio yn galed i'w ddiwyllio ei hunan daeth yn
BLACKWELL, HENRY (1851 - 1928), llyfr-rwymwr, llyfr-werthwr, llyfryddwr, a bywgraffyddwr 1886 a thrachefn yn 1889 ailgyhoeddi A History of Wales (London, 1869) gan Jane Williams. Yn Ionawr 1914 dechreuodd gyhoeddi Cambrian Gleanings: a monthly Magazine on Welsh Matters for the Welsh People the World over, edited and published by Henry Blackwell, University Place, and Tenth Street, gan gyhoeddi yn rhifyn Mai ' Printers of books in Welsh in the United States.' Eithr erys y rhan fwyaf o'i
BLAKE, LOIS (1890 - 1974), hanesydd a hyrwyddwraig dawnsio gwerin Cymru . Roedd Lois Blake yn aelod brwdfrydig o'r EFDSS (English Folk Dance and Song Society), ac wedi symud i Gymru arfaethai ychwanegu dawnsiau gwerin Cymru i'w repertoire. Er mawr siom iddi doedd neb, ar wahân i'r sipsiwn, yn ymwybodol o'n dawnsiau na chwaith yn eu hymarfer. Gyda chefnogaeth Mr David Williams, prifathro ysgol gynradd Llangwm, aeth ati i ddysgu dawnsiau syml i blant yr ysgol. Yna, fe aeth
BLEDRI (bu farw 1022), esgob Llandaf Gwent, fe'i clwyfwyd pan oedd yn ceisio cyfamodi rhwng y ddwy blaid; ysgymunwyd y brenin a'i filwyr ar unwaith gan synod a gosodwyd y tir o dan waharddiad. Cafwyd heddwch o'r diwedd ar delerau a gynhwysai roddi i Landaf dref fechan frenhinol y tybir mai Undy ydoedd. Yn ' Brut Gwent ' rhydd Edward Williams ('Iolo Morganwg') glod fel ysgolhaig iddo a'i alw 'Y Doeth'; rhydd hefyd hanes gorchmynion Bledri
teulu BODWRDA Bodwrda, ei M.A. yn 1615, a'i B.D. yn 1623; a bu'n gymrawd o'r coleg hyd nes ei fwrw allan am na dderbyniai'r 'Covenant' yn 1644. Bu'n dal amryw o fywiolaethau'r coleg yn Lloegr, ond fe'u cymerwyd oddi arno gan y Senedd yn 1646; yn 1651 rhoddwyd iddo fywoliaeth Aberdaron gan ei goleg (a'i cawsai gan yr archesgob John Williams). Gadawodd GRIFFITH BODWRDA, y trydydd mab, Gaergrawnt cyn graddio. Dyfarnodd Ty'r
BOLD, HUGH (1731 - 1809), cyfreithiwr Yn ôl Miss G. E. F. Morgan yn Old Wales (gol. W. R. Williams), cyf. III, tt.55-56, gofaint yng nghyffiniau Llanfrynach oedd Boldiaid Brycheiniog; ac yr oedd tad Hugh Bold, meddai recordiau corfforaeth Aberhonddu, yn 'Trumpeter to the Corporation of Brecon'. Aeth y mab yn glerc i'r cyfreithiwr John Philipps (o Dre-gaer ger Llanfrynach - arno gweler Theophilus Jones, IV, 37) yn ei swyddfa yn
BOSSE-GRIFFITHS, KATE (1910 - 1998), Eifftolegydd ac awdures Porth. Ymgasglodd grŵp o awduron, beirdd a heddychwyr o gwmpas y pâr a ffurfiwyd Cylch Cadwgan. Mae'n rhaid bod aelodau'r cylch, megis William Thomas (Pennar) Davies a Rhydwen Williams, wedi rhyfeddu at y fenyw ifanc hon, a oedd eisoes yn meistroli'r Gymraeg, a'i ffordd anghyfarwydd o drafod pynciau llosg yn agored. Yn fuan mynegodd Kate ei chefndir cyfandirol-fodernaidd a'i haddysg glasurol dan
BOWEN, BEN (1878 - 1903), efrydydd a bardd Chweched plentyn Thomas a Dinah Bowen, Treorci, Rhondda. Addysgwyd ef yn ysgol fwrdd Treorci, ysgol golegol Pontypridd, a Choleg y Brifysgol, Caerdydd. Yn lowr ieuanc, dan ddylanwad cymdeithasau llenyddol lleol, eisteddfodau, ac ysgrifau D. W. Jones ('Dafydd Morgannwg') yn y South Wales Weekly News, a Thomas Williams ('Brynfab') yn Y Darian, bu ganddo ddiddordeb y tu hwnt i'w oed mewn

Canlyniadau chwilio

25 - 36 of 1321 for "Watkin Williams Wynne"