Y Bywgraffiadur Cymreig

teulu GRIFFITH Penrhyn, ar ddechrau'r ganrif honno, ond yn ystod y ganrif daeth tiroedd lawer ym Môn ac yn Sir Gaernarfon i'w meddiant drwy dair priodas. GWILYM AP GRIFFITH AP HEILYN (bu farw c. 1370) Trydydd disgynnydd yn llinach Tudur ab Ednyfed. Priododd (c. 1340) Efa, merch Griffith ap Tudur ap Madog ap Iarddur. Yr oedd ei thad hi (bu farw c. 1310) a'i brawd, Gwilym ap Griffith o Laniestyn ym Môn (bu farw c. 1375), yn
GWILYM TEW (fl. c. 1470), un o feirdd Morgannwg Dywaid y llyfrau achau ei fod yn fab i Rys Brydydd, ond y mae gennym rai ffeithiau sy'n awgrymu mai brawd i'r pencerdd hwnnw ydoedd. Gwelir, felly, ei fod yn aelod o'r teulu enwocaf o benceirddiaid a fu ym Morgannwg erioed, disgynyddion Rhys Fychan o Dir Iarll, o hil Einion ap Collwyn. Er bod Rhys Brydydd yn byw yn Llanharan, gellir tybied mai yn Llangynwyd, hen ganolfan y llwyth, y trigai Gwilym
SION LEIAF Syr (fl. c. 1480), bardd ac offeiriad gwahanol lawysgrifau eraill i Dafydd ap Gwilym, a hefyd i Robert Leiaf, perthynas i Syr Siôn.)
GRUFFUDD ab ADDA ap DAFYDD (fl. 1340-1370), llenor Yr oedd yn gyfoeswr ac yn gyfaill i Dafydd ap Gwilym a ganodd farwnad iddo, lle y ceir rhai manylion amdano. Yr oedd yn frodor o Bowys Wenwynwyn, a lladdwyd ef gan ei gâr yn Nolgellau, lle y claddwyd ef. Ceir cyfeiriadau at ei farddoniaeth ym Mynegai Jones a Lewis; gweler hefyd Brogyntyn MS. 2 yn y Llyfrgell Genedlaethol. Y mae ei waith yn cynnwys rhai o'r ychydig enghreifftiau o ryddiaith y 14eg
GRUFFUDD LLWYD ap DAFYDD ab EINION LLYGLIW (fl. c. 1380-1410), bardd ef yn rhai o lysoedd enwocaf ei wlad, ac ymhlith ei gywyddau i uchelwyr ei gyfnod ceir rhai i Owain Glyndŵr, Syr Dafydd Hanmer, Owain ap Maredudd o'r Neuadd Wen, a Hywel a Meurug Llwyd o Nannau. Canodd gywyddau serch, a chywyddau ac awdlau crefyddol; efe hefyd biau'r cywydd i ddanfon yr haul i annerch Morgannwg, a briodolir hefyd i Iolo Goch ac i Dafydd ap Gwilym (gweler Bulletin of the Board of
BEDO BRWYNLLYS (fl. c. 1460), bardd o Frycheiniog Priodolir iddo lawer o ganu serch o'r math sydd yn nodweddiadol o ddilynwyr Dafydd ap Gwilym, ynghyd â nifer bychan o gywyddau ac awdlau crefyddol a mawl a marwnad i uchelwyr, yn eu plith gywydd marwnad i Syr Richard Herbert, 1469. Ceir hefyd gywyddau dychan rhyngddo ef ac Ieuan Deulwyn a Hywel Dafi.
RHYS GOCH ap RHICCERT mewn ysgriflyfr ym meddiant Siôn Bradford. Maentumiai ' Iolo ' i Rys Goch lynu wrth yr hen ' gysefin fesurau,' a chan i'r Normaniaid (meddai ' Iolo ') ddwyn dylanwad y trwbadwriaid i Gymru, i ysgol ramant godi ym Morgannwg tua dechrau'r 12fed g. (gweler Llanover MSS. C21 (134), C30 (121), a C36 (246)), a bod Rhys Goch felly yn flaenrhedegydd Dafydd ap Gwilym. Taflwyd amheuon ar hyn, yn eu tro, gan
MORGANN, MAURICE (c. 1725 - 1802), awdur ysgrifau beirniadol ar Shakespeare ac ar wleidyddiaeth un o deulu'r Morganiaid, Blaenbylan, ym mhlwyf Clydau, Sir Benfro, hen dylwyth â'i achau yn olrhain i Lywelyn ap Gwilym o'r Cryngae (a oedd yn ewythr i'r bardd Dafydd ap Gwilym), ac Ednyfed Fychan, yn ôl yr achydd William Lewes (N.L.W. Bronwydd MS. 7170). Adwaenai Richard Fenton ef a'i frawd William yn dda a dywed mai ym Mlaenbylan, cyn i'r hen gartref syrthio'n adfeilion tua 1740-50, y magwyd ef
AP THOMAS, DAFYDD RHYS (1912 - 2011), ysgolhaig Hen Destament Ganwyd Dafydd ap Thomas ar yr 28ain o Fai 1912 yn fab i'r Parchedig W. Keinion Thomas ai wraig Jeannete Thomas, Porthaethwy. Ef oedd yr ieuengaf o'u pum mab, Gwyn, Alon, Iwan a Jac, a chawsant chwaer ieuengach, Truda. Cafodd ei addysg gynradd yn y cartref, ei addysg uwchradd yn Ysgol Ramadeg Biwmares ac yna Coleg y Brifysgol, Bangor, lle y graddiodd gydag anrhydedd mewn Hebraeg ac Ieithoedd
LEWES, EVELYN ANNA (c. 1873 - 1961), awdur and Aeron valley (1922). Dysgodd ysgrifennu Cymraeg a bu'n ddarllenydd diwyd (1924-33) o weithiau Lewis Glyn Cothi ar gyfer Geiriadur Prifysgol Cymru. Ceir ei chyfieithiad o ddarnau o waith Dafydd ap Gwilym yn The life and poems of Dafydd ap Gwilym (1915). Ymhlith ei llawysgrifau yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru ceir ysgrif yn Gymraeg ('O Neuaddlwyd i Madagascar'), a ' Theatres of West Wales
BELL, ERNEST DAVID (1915 - 1959), arlunydd a bardd Celfyddydau, ac yn 1951 yn guradur Oriel Gelfyddyd Glyn Vivian, Abertawe. Cydweithiodd David Bell â'i dad ar y cyfieithiadau o gerddi Dafydd ap Gwilym a gyhoeddwyd dan y teitl Dafydd ap Gwilym: fifty poems, fel cyfrol xlviii Y Cymmrodor yn 1942. Ef oedd awdur 24 o'r cyfieithiadau. Yn 1947 cyfieithodd i'r Saesneg eiriau Wyth gân werin (Enid Parry). Yn 1953 cyhoeddodd The Language of pictures, llyfr a
RHYS GOCH ERYRI (fl. dechrau'r 15fed ganrif), bardd Rhirid; yn ôl B.M. Add. MS. 14866 (511), Gwyneddon MS. 3 (161), Peniarth MS 112 (815), 'ap Dafydd ab Ieuan Llwyd.' Gellir amseru ei gywyddau i Wilym ap Gruffudd o'r Penrhyn, Syr William Tomas o Raglan, a Wiliam Fychan ap Gwilym o'r Penrhyn, yn hwylus yn y cyfnod hwn. Ni chadwyd cywydd ganddo i Owain Glyndŵr, er bod awgrymiadau yn ei ganu i deulu'r Penrhyn mai gyda phlaid Owain yr oedd ei gydymdeimlad

Canlyniadau chwilio

13 - 24 of 1353 for "dafydd ap gwilym"