Rydych yn darllen erthygl a archifwyd.

DAFYDD ap MAREDUDD GLAIS (fl. 1429-68), clerigwr, llofrudd, swyddog dinesig, a chyfieithydd Brut y Saeson i Gymraeg

Mab ydoedd i Faredudd Glais, gŵr a lanwodd nifer o swyddi dinesig yn Aberystwyth a Llanbadarn rhwng 1411 a 1458. Ni wyddys pa bryd y ganwyd Dafydd, a'r cofnod cyntaf amdano yw ei fod ef a John Robury a Gruffudd Prôth neu Prŵth yn wystlon dros Thomas Kirkham, abad Vale Royal, am ddirwy yn 1429. Disgrifir y tri fel clerigwyr, a diamau y perthynent i eglwys Llanbadarn, a oedd o dan adain Vale Royal ers 1360. Yn 1442, cafwyd ef yn euog o lofruddio Gruffudd Prôth, ond gan ei fod mewn urddau nis collwyd. Ceir rhestr o'r gwyrda a aeth yn wystlon am ei ddirwy yng nghyfrifon swyddogion y sir.

Yn 1444, ysgrifennodd lawysgrif Peniarth 22, sy'n cynnwys copi o Frut Sieffre yn Gymraeg, a'i gyfieithiad ef ei hun o Frut y Saeson o Ladin i Gymraeg.

Wedi ei ddiurddo, dilynodd draddodiad ei deulu, a chawn ei enw fel profost Aberystwyth yn 1459-62 ac yn 1467-8.

Awdur

• Evan David Jones, (1903 - 1987)

Ffynonellau

• 'Public Record Office - Ministers' Accounts.' 1160 et seq.
• Llawysgrif Peniarth 22 yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20732733

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/