Rydych yn darllen erthygl a archifwyd.

JONES, HARRY LONGUEVILLE (1806 - 1870), clerigwr, hynafiaethydd, ac arolygydd ysgolion

Ganwyd yn 1806 yn Llundain, yn fab i Edward Jones (o Wrecsam). Ceir hanes ei dras yn A Hundred Years of Welsh Archaeology (11-2), a hanes ei yrfa hyd 1846 yno ac (yn helaethach) yn y D.N.B.

Yn 1846, aeth i fyw i Landegfan, ac ar ddiwedd 1848 penodwyd ef yn arolygydd yr ysgolion eglwysig yng Nghymru - ymddeolodd o'r swydd hon yn 1864. Yr oedd y frwydr yn erbyn y bwriad (1844) o uno dwy esgobaeth Gogledd Cymru eisoes wedi arwain i gyfeillgarwch rhyngddo a John Williams ' ab Ithel ', a chan fod y ddeuddyn yn hynafiaethwyr selog, naturiol fu iddynt gychwyn (a chydolygu) y cylchgrawn Archaeologia Cambrensis (Ionawr 1846), a sefydlu'r Gymdeithas Hynafiaethol Gymreig ('Cambrian Archaeological Association') yn 1847. Longueville Jones a oedd yn gyfrifol am gostau'r cylchgrawn hyd 1850, ac ymddengys iddo golli cryn lawer o arian arno. Ond pan oedd ' ab Ithel ' bellach yn unig olygydd daeth y gwahaniaeth rhwng y ddau gyfaill yn amlwg; ni ddygymyddai 'derwyddiaeth' frwd ' ab Ithel ' â naws wyddonol Longueville Jones. Yn 1852, ymadawodd ' ab Ithel ' â'r olygyddiaeth; ac yn 1855 ailgydiodd Longueville Jones ynddi - bu'n olygydd hyd ei farw yn Llundain, o'r parlys, 16 Tachwedd 1870.

Heblaw'r rhes hir o ysgrifau (gyda darluniau ganddo ef ei hunan) a gyfrannodd i Archæologia Cambrensis, cyhoeddodd amryw lyfrau (rhestr yn y D.N.B.).

Awdur

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)

Ffynonellau

• Ysgrif goffa yn Archaeologia Cambrensis, 1871, 94-6
• Venn, Alumni Cantabrigienses., a rydd ddyddiad ei farw a hefyd ei safle cywir ('31st Wrangler') yn ei arholiad gradd
• Oxford Dictionary of National Biography
• A Hundred Years of Welsh Archaeology

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/