BEYNON, ROSSER ('Asaph Glan Tâf'; 1811 - 1876), cerddor

Ganed yng Nglyn Eithinog, Glyn Nedd, Morgannwg, mab John ac Elizabeth Beynon. Yn 1815 symudodd y tad a'r fam a saith o blant i fyw i Merthyr Tydfil. Cafodd Rosser ychydig addysg yn ysgol George Williams, ond aeth i weithio i'r gwaith haearn yn 8 oed, a dringodd i fod yn is-oruchwyliwr yno.

Dechreuodd ymddiddori mewn cerddoriaeth yn ieuanc, a thrwy lafurio yn galed i'w ddiwyllio ei hunan daeth yn gerddor da. Yn 1835 penodwyd ef yn arweinydd y canu yng nghapel Annibynwyr Soar, Merthyr. Casglodd y bobl ieuainc at ei gilydd, a sefydlodd ddosbarth i ddysgu cerddoriaeth, a darnau cerddorol a thonau newydd. Ystyrid ef yn arweinydd canu rhagorol, a llafuriodd yn ddyfal i wella a choethi canu cynulleidfaol. Yn 1836 ysgrifennodd 'Sylwadau Perioriaethol' i'r Diwygiwr, ac wedi hynny amryw ysgrifau eraill ar gerddoriaeth. Efe hefyd oedd golygydd y tonau yn y cylchgrawn. Yn 1845 dug allan Rhan I casgliad o donau ac anthemau, dan yr enw Telyn Seion, a'r holl rannau yn un llyfr yn 1848. Ceir yn y casgliad 20 o donau o'i waith, ac ynddo am y tro cyntaf yr ymddangosodd y tonau 'Eifionydd' a 'Groeswen' o waith John Ambrose Lloyd. Dyma'r casgliad cyntaf y ceir rhifnodau amser y metronom wrth y gerddoriaeth. Perfformiodd amryw o weithiau cyflawn gyda'i gôr.

Yr oedd yn feirniad craff a chymeradwy, a bu'n gwasanaethu yn eisteddfodau De a Gogledd Cymru. Bu farw 3 Ionawr 1876, a chladdwyd ef ym mynwent gyhoeddus Cefn, Merthyr Tydfil.

Awdur

• Robert David Griffith, (1877 - 1958)

Ffynonellau

• Y Diwygiwr, 1850
• Y Cerddor, Hydref 1891
• Y Geninen, 1887, 63
• Edward Jones, Rhestr gyda nodiadau byrion, o Enwogion Cymreig o 1700 i 1900 (1908)

Darllen Pellach

• Thomas Williams, Pryddest goffadwriaethol i'r diweddar Rosser Beynon, (Asaph Glan Taf) a'r Parch. D. T. Williams (Tydfylyn)... buddugol yn Eisteddfod Cymrodorion dirwestol Merthyr, Nadolig, 1876 (Merthyr Tydfil 1877)
• T. Morgan, Enwogion Cymreig 1700-1900 (1907), tt.22-23
• Erthygl Wicipedia: Rosser Beynon (Asaph Glan Taf)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734376

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/