ELLIS, JOHN (1760 - 1839), cyfrwywr a cherddor

Ganwyd yn Nhŷ'n-y-Gwernannau, plwyf Llangwm, sir Ddinbych - dyma gofnod ei fedydd: 'Baptized 8 November 1760, John, twin brother of Jane; Parents names, William and Jane Ellis, Ty'n y Gwernannau; David Lloyd, Rector.' Cymerodd ddiddordeb mewn cerddoriaeth yn ieuanc, a dysgodd ganu'r ffliwt. Prentisiwyd ef yn gyfrwywr, ac wedi bwrw ei brentisiaeth a phriodi, agorodd siop yn Heol Scotland, Llanrwst. Yn 1800 ymunodd â'r Methodistiaid Calfinaidd a phenodwyd ef i fynd oddi amgylch i ddysgu i'r cynulleidfaoedd ganu. Cyhoeddodd, yn 1816, Mawl yr Arglwydd, 'yn cynnwys Mawlganau, a chyfarwyddiadau i ganu a'r deall, a hyfforddiadau i ddysgu cerddoriaeth' - y llyfr tonau cyntaf a gafodd y genedl. Wedi dwyn y llyfr allan symudodd i Lanfyllin, ac oddi yno i Lerpwl, a phenodwyd ef yn arweinydd y canu yng nghapel Pall Mall. Yn 1828 ymunodd ag eglwys Bedford Street, a gwnaed ef yn arweinydd y canu yno. Cyfansoddodd lawer o anthemau, a cheir ' Molwch yr Arglwydd,' ' Duw yn ddiau a glybu,' a ' Cân Moses ' yn Y Gyfres Gerddorol wedi eu trefnu gan ' Owain Alaw '. Erys y dôn ' Eliot,' 9.8., a ymddangosodd o dan yr enw ' Hill Street ', yn Y Dysgedydd, Ionawr 1822, yn boblogaidd. Bu farw 31 Ionawr 1839, a chladdwyd ef ym mynwent y Wesleaid Saesneg yn Stanhope Street, Lerpwl.

Awduron

• Robert David Griffith, (1877 - 1958)
• Huw Williams, (1922 - 2002)

Ffynonellau

• M. O. Jones, Bywgraffiaeth Cerddorion Cymreig (1890)
• Y Cerddor, Mai 1889
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870)
• Edward Jones, Rhestr gyda nodiadau byrion, o Enwogion Cymreig o 1700 i 1900 (1908)
• Cylchgrawn Cymdeithas Hanes y Methodistiaid Calfinaidd, Mai 1928
• R. D. Griffith, Hanes canu cynulleidfaol Cymru (Caerdydd 1948)
• Y Gwyddoniadur Cymreig (1889–96), x, 529
• J. Hughes Morris, Hanes Methodistiaeth Liverpool (Lerpwl 1929-1932), i, 230-1

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733404

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/