EVANS, HENRY TOBIT (1844 - 1908), ysgolfeistr, newyddiadurwr, ac awdur

Ganwyd yn Fronfelenganol, Penbryn, Sir Aberteifi. Wedi iddo fod yng Ngholeg Normal Bangor, bu'n bennaeth Ysgol Frutanaidd Llechryd am saith mlynedd. Daeth yn newyddiadurwr a gwleidyddwr a bu'n ' Olygydd Llundain ' i'r Kelt ('Kelt Llundain').

Dysgodd argraffu ar wasg a osododd i fyny yn ei dŷ ei hun (Neuadd Llanarth, Sir Aberteifi), a bu'n cyhoeddi ei newyddiadur wythnosol ei hun, Y Brython Cymreig, o 1892 hyd 1902. O tua Mehefin 1898 (efallai yn gynt) hyd 1904 bu'n golygu The Carmarthen Journal. Yr oedd yn ysgrifennydd mygedol i Cymdeithas Unoliaethwyr Rhyddfrydol Sir Aberteifi. Cyfrifid ef yn awdurdod ar enwau lleoedd Cymreig, ac ato ef y byddai awdurdodau'r ' Ordnance Survey ' yn troi am gyfarwyddyd ynglŷn â chywirdeb y dull o argraffu'r enwau a roddid ar fapiau. Ysgrifennodd Y Berw Gwyddelig, 1889, eithr ei waith mwyaf adnabyddus ydoedd Rebecca and Her Daughters, 1910, which utilized the collections of Alcwyn C. Evans, llyfr sydd yn taflu llawer o olau ar hanes cymdeithasol de-orllewin Cymru. Yr oedd yn Grynwr. Bu farw yn Trewylan, Sir Aberteifi, 9 Mai 1908, yn 64 oed.

Awdur

• Y Parchedig Thomas Tegryn Davies, (1974)

Ffynonellau

• The Welsh Gazette, 14 Mai 1908
• The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser , 15 Mai 1908

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 56107664
• Wikidata: Q20733161

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/