GRUFFYDD, OWEN (c. 1643 - 1730), bardd a hynafiaethydd

Ychydig a wyddys yn bendant am ei fywyd cynnar a'i fuchedd; ganwyd ym mhlwyf Llanystumdwy yn Sir Gaernarfon, ac yn ôl pob tebyg treuliodd y rhan fwyaf o'i oes yn y plwyf hwnnw a'r rhai oddi amgylch. Gwehydd oedd wrth ei alwedigaeth, ac enillodd fri mawr fel bardd. Adnabyddid ef hefyd fel achyddwr.

Cyfansoddodd farddoniaeth i foneddigion y wlad oddi amgylch yn yr hen draddodiad Cymreig, a hefyd ddarnau mwy poblogaidd fel carolau Nadolig. Ceir darnau o'i waith yn Carolau a Dyriau Duwiol, 1696, Blodeu-Gerdd Cymry, 1759, ac yn Gwaith Owen Gruffydd (gol. O. M. Edwards), 1904. Ceir llawer o'i waith mewn llawysgrifau yn yr Amgueddfa Brydeinig a Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Yn ei henaint collodd ei olwg, ac ysgrifennai ei gyfeillion ei farddoniaeth drosto.

Claddwyd ef ym mynwent Llanystumdwy 6 Rhagfyr 1730. Canwyd marwnad iddo gan William Elias.

Awdur

• Griffith Milwyn Griffiths

Ffynonellau

• T. R. Roberts, Eminent Welshmen: a short biographical dictionary of Welshmen... from the earliest times to the present (1908)
• Charles Ashton, Hanes llenyddiaeth Gymreig o 1651 O.C. hyd 1850 (1893)
• T. Parry, Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900 (1944)
• Edward Jones, Rhestr gyda nodiadau byrion, o Enwogion Cymreig o 1700 i 1900 (1908)
• Y Geninen, 1896
• Y Traethodydd, 1845
• Cell Meudwy, sef Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ellis Owen, F.A.S. Cefnymeusydd, yn nghyda bywgraphiad a darlun o'r awdwr (1877)
• Y Llenor, 1895
• Cofrestri Esgobaeth Bangor yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Owen Gruffydd

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q13130555

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/