GWYNNE (GWINNE, GWYN, neu WYNNE), ROBERT (JOHNS) (fl. 1578), cenhadwr ac awdur Pabyddol

Y mae'n debyg ei fod o deulu Bodvel - efallai ei fod yn fab i John Wyn ap Hugh gan ei fod yn ei alw ei hun yn un o'i ysgrifeniadau yn ' Robert Johns gwyn.' Aeth i Goleg Corpus Christi, Rhydychen, a graddio'n B.A. yn 1568. Tua thair blynedd wedi hynny fe'i perswadiwyd gan ei gymydog Robert Owen, Plas Du, Sir Gaernarfon, i beidio â mynychu gwasanaeth Eglwys Loegr a dianc dros y môr. Aeth i seminari Douay yn 1571 yng nghwmni Thomas Crowther, Cymro o esgobaeth Henffordd a raddiodd yn Rhydychen tua'r un adeg ag yntau a thua'r amser y graddiodd Robert Owen hefyd. Cymerodd ei B.D. ac ordeiniwyd ef yn offeiriad yn 1575 a chafodd ei anfon i'r genhadaeth yn Lloegr y flwyddyn ddilynol. Aeth yn syth i'w ardal enedigol a rhoddwyd lloches iddo yn yr ystafell ddirgel yn Plas Du gan Thomas, brawd Hugh Owen. Yn gynnar iawn daeth newyddion i Douay am lwyddiant eithriadol ei genhadaeth, yn enwedig ymysg gwragedd yr ardal, ac am ddiflastod yr esgob, Nicholas Robinson, pan geisiodd hwnnw ddyfod â chyngaws yn erbyn y dychweledigion. Ysgrifennodd lawer yn Gymraeg er mwyn lledaenu ei ffydd, gan gyfieithu Christian Directory Robert Parsons (Llyfr y Resolusion); awgrymwyd mai efe ydoedd awdur y farwnad ffyrnig i Wilym o Orange (bu farw 1584), y dywedir hefyd mai Richard Gwyn a'i hysgrifennodd. Yn 1578, pan nad oedd mwyach ddim esgobion Pabaidd wedi eu gadael yn rhydd yn Lloegr, rhoes y pab Gregory XIII ryw gymaint o awdurdod esgobol iddo dros y cyfnod arbennig hwnnw. Ni wyddys ddim am ei hanes diweddarach, ond ymddengys ei fod yn fyw yn 1591.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Arthur Herbert Dodd, (1891 - 1975)

Ffynonellau

• Foster, Alumni Oxonienses: the members of the University of Oxford, i, 624
• Anthony Wood, Athenae Oxonienses (1813–20) (gol. Bliss), i, 586
• Oxford Historical Society, i, 271
• First Douay Diary and The Second Douay Diary, 5,7,24 100 108, 259, 288
• Reports of the Historical Manuscripts Commission, ii, 309
• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1936, 117; 1937, 117-8, 128
• Oxford Dictionary of National Biography, xxiii, 399

Darllen Pellach

• Y drych Cristianogawl yn yr hwn y dichon pob Cristiawn ganfod gwreidhin a dechreuad pob daioni sprydawl
• R. Geraint Gruffydd, Argraffwyr cyntaf Cymru (1972)
• R. Geraint Gruffydd. 'Gwasg ddirgel yr ogof yn Rhiwledyn', Journal of the Welsh Bibliographical Society, Vol. 9, no.1, July 1958, pp.1-23
• Philip Henry Jones a Eiluned Rees (goln.), A nation and its books: a history of the book in Wales (Aberystwyth 1998)
• Erthygl Wicipedia: Robert Gwin

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 26393778
• Wikidata: Q7345016

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/