HUGHES, ISAAC ('Craigfryn'; 1852 - 1928), nofelydd

Ganwyd yn Quakers Yard, Sir Forgannwg, yn fab i Daniel Hughes, crydd. Ychydig o ysgol a gafodd. Yr oedd yn gweithio yng nglofa Llancaiach, Gelligaer, pan oedd yn 9 oed. Yn ddiweddarach, treuliodd chwe mis yn yr ysgol a gedwid gan Thomas Evans yn y Carpenters Arms. Ysgrifennai farddoniaeth a storïau byrion i gylchgronau a chyfnodolion Cymraeg, ond yn 1881 y daeth i fri pan enillodd ei nofel, Rhys Trefor, y wobr yn eisteddfod genedlaethol Merthyr. Yn 1881 cyhoeddwyd ei nofel boblogaidd, Y Ferch o Gefn Ydfa , ac fe'i dilynwyd gan Y Ferch o'r Scer, 1892, Gwenhwyfar, Y Llofruddiaeth yng Nghoed y Gelli, 1893, ac O'r Cryd i'r Amdo, 1903. Ymddiddorai yn hanes a llên gwerin ei ardal, ac fe geir dau gyfraniad ganddo yn Celtic Folklore (Syr John Rhys). Bu'n gweithio am flynyddoedd yng nglofa'r Deep Navigation, Treharris, ond am y 18 mlynedd olaf o'i oes bu'n gwbl ddall. Bu'n ysgrifennydd lleol i Undeb y Glowyr ac yn ysgrifennydd llyfrgell y gweithwyr yn Nhreharris. Bu farw 3 Rhagfyr 1928, a'i gladdu ym mynwent Llanfabon.

Awdur

• Idwal Lewis

Ffynonellau

• South Wales Daily News, 9 Gorffennaf 1925
• The Merthyr Express, 8 Rhagfyr 1928

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Isaac Hughes

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q13129280

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/