JAMES, JOHN LLOYD (' Clwydwenfro '; 1835 - 1919), gweinidog gyda'r Annibynwyr a hanesydd

Ganwyd ym mhlwyf Llangan, Sir Benfro, a maged ef (wedi iddo golli ei rieni) gan ei daid yn Llanglydwen, Sir Benfro. Bu yn ysgol Glandwr dan ' Shôn Gymro ' a'r Parch. W. Davies, Rhydyceisiaid. Derbyniwyd ef yn aelod yn Hebron, Penfro, ym Mehefin 1848, a dechreuodd bregethu yno 14 Awst 1853. Bu yng Ngholeg Caerfyrddin, 1855-9. Ordeiniwyd ef, 18 Rhagfyr 1859, yn Llansantffraid-ar-Lai, Sir Forgannwg, a chymerth ofal Eglwys Newydd (Whitchurch) a'i ordeinio yno 2 Chwefror 1860. Bu'n gweinidogaethu yn Capel Ifor, Dowlais, 1869-75, Moreton-in-Marsh, sir Gaerloyw, 1875-9, March, sir Gaergrawnt, 1879-95 a 1899-1902. Ymneilltuodd yn 1915 a bu farw 17 Ebrill 1919.

Bu'n gymwynaswr hael ei ysgrifau i lenyddiaeth gylchgronol Cymru. Cyhoeddwyd stori o'i eiddo, ' Edwin Powel,' yn Seren Cymru, 1856-7. Bu'n golygu Cyfaill y Werin, 1862, a cholofn barddoniaeth Y Twr (Aberdâr) am dymor. Ysgrifennodd lawer i'r Beirniad (yr hen), Y Tywysydd, Y Diwygiwr, a Cennad Hedd. Ei faes arbennig oedd hen hanesion lleol ac eglwysig a phortreadu hen gymeriadau megis ' Siams Dafydd.' Ei ddau brif waith oedd Hanes Cymanfaoedd yr Annibynwyr, 1867-9, pum rhan, a Hanes Eglwys Glandwr, 1902.

Cyhoeddwyd ei nofel Habakkuk Crabb yn Lerpwl yn 1901. Rhoddwyd iddi glawr gwahanol yn ddiweddarach gyda theitl newydd - Croesi'r Bont, sef anturiaethau H.C.

Awdur

• Y Parchedig John Dyfnallt Owen, (1873 - 1956)

Ffynonellau

• The Congregational Year Book, 1903
• Oriel Coleg Caerfyrddin (1909), 84
• Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, ii, 285, 368, 411; iii, 74; v, 224
• NLW MS 10328

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 48146936764813782062
• Wikidata: Q20733553

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/