JONES, WILLIAM (bu farw 1679), gweinidog Piwritanaidd

Brodor o Feirionnydd, yn ôl pob tebyg. Cafodd ei osod yn 1647 gan Bwyllgor y Gweinidogion Llwm ym mhrif dref Dyffryn Clwyd a dyfarnu iddo ganpunt y flwyddyn o gyflog allan o adnoddau'r rheithoraeth; ef hefyd oedd caplan milwyr y Senedd yn y dref; yn 1650 enwyd ef yn un o'r profwyr o dan Ddeddf y Taeniad. Yn y blynyddoedd 1654-6 yr oedd ei fuddion o'r plwyf mewn cryn berygl oherwydd osgo wrthwynebus yr eglwyswr mawr a ffarmiai'r degymau, ond yn 1657 gwelodd yr awdurdodau Piwritanaidd yn dda ychwanegu £40 y flwyddyn at ei gyflog. Nid oedd fawr obaith iddo yn nyddiau 'r Adferiad gael yr arian gwreiddiol na'r ychwanegiad, ond ni chafodd ei droi allan o'i le hyd Awst 1661, a hynny o dan Ddeddf mis Medi 1660, ac nid o dan Ddeddf Unffurfiaeth 1662. Gorfu arno, yn ôl gofynion Deddf y Pum Milltir, ymadael â thref Dinbych, a chafodd noddfa yn y Plas Teg yn Sir y Fflint, cartref teulu Trevor (yr oedd y tad wedi bod yn gomisiynydd o dan Ddeddf y Taeniad, a'r mab yn brysur iawn yn cryfhau dwylo Siarl II gydag ' Indulgence ' 1672). Dywedir i'r teulu roddi tir i William Jones i fyw arno gwerth £20 y flwyddyn; ac o gwmpas Plas Teg yr ydoedd pan ddaeth trwydded iddo i bregethu yn 1672, dyddiedig 28 Hydref.

Ychydig flynyddoedd yn ddiweddarach daeth yn un o gynorthwywyr Thomas Gouge; ei waith ef oedd cyfieithu i'r Gymraeg lyfrau crefyddol; fel y digwyddodd, Gouge ei hun oedd awdur gwreiddiol y ddau a droswyd gan William Jones, y ddau yn ymddangos yn 1676 - Gair i Bechaduriaid a Gair i'r Sainct (un llyfr) a Principlau neu Bennau y Grefydd Ghristianogol.

Ymddengys iddo symud o Blas Teg i Estyn (Hope), lle y bu farw yn Chwefror 1679. ' A conforming minister of Abergeley ' a bregethodd yn ei angladd, a hwnnw hefyd oedd awdur yr ysgrif Ladin a gerfiwyd ar ei garreg fedd (enw'r offeiriad oedd Dr. David Maurice, gŵr genedigol o Abergele, ond a weithredai fel ficer Llanasa ym mlynyddoedd olaf William Jones). Yr oedd y 'conforming minister' a William Jones wedi priodi dwy chwaer.

Awdur

• Thomas Richards, (1878 - 1962)

Ffynonellau

• Calendar of State Papers, Domestic Series, 1654, 329; 1655-6, 221, 223
• Lambeth Manuscripts, 992 (45), 993 (316)
• Dyddlyfrau Philip Henry, 93
• Calendar of State Papers, Domestic Series, Chas. II,E. B. 38A, 261
• Edmund Calamy, An account of the ministers, lecturers, masters, and fellows of colleges and schoolmasters, who were ejected or silenced after the Restoration in 1660. By or before, the Act for Uniformity. (London 1713), 713
• The Nonconformist Memorial; being an Account of the Lives … and Printed Books of the two thousand Ministers ejected … (1802–3), 1802-3, iii, 477-8
• H. B. Thomas, A History of the Diocese of St. Asaph (1874), i, 334
• History of the Princes, the Lords Marcher, and the Ancient Nobility of Powys Fadog, iv, 373

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 2367098
• Wikidata: Q20734656

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/