KYFFIN, RICHARD, deon Bangor (c. 1480-1502).

Nid oedd yn perthyn i unrhyw gangen o deulu adnabyddus y Cyffiniaid. Y mae'n bur debyg mai ef oedd Richard ap John neu Ris ab Ieuan ap Ris ap Gruffydd, rheithor Gyffin yn esgobaeth Bangor, 'mab rhieni dibriod,' a gafodd yn 1470 drwydded gan y pab (gan ei fod wedi ei eni'n anghyfreithlon) i gael urddau eglwysig. Yr oedd yn ŵr gradd yn y gyfraith ganon. Pan oedd yn ddeon ymddengys ei fod yn gefnogwr gweithgar i Harri Tudur yn ystod y blynyddoedd cyn brwydr Bosworth. Ailadeiladwyd côr yr eglwys gadeiriol yn ystod ei dymor fel deon, a chyflwynwyd un o'r ffenestri (sy'n cynnwys lluniau y santesau Dwynwen a Chatrin) ganddo. Daliai reithoraeth Llanddwynwen. Sylfaenodd siantri S. Catrin yn yr eglwys gadeiriol ac fe'i claddwyd ef yn ei hymyl yn yr asgell groes ddeheuol. Y mae arysgrif mewn efydd yn dangos ei feddrod, a elwid hyd y 18fed ganrif yn fedd y Deon Du.

Awdur

• Yr Athro Thomas Jones Pierce, (1905 - 1964)

Ffynonellau

• Browne Willis, A survey of the cathedral church of Bangor; and the edifices belonging to it … (1721), 17, 34, 124
• Calendar of entries in the Papal Registers relating to Great Britain and Ireland. Papal Letters, xii, 782

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734286

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/