ROBERTS, MORRIS ('Morris ap Robert '; bu farw, meddir, yn 1723), bardd gwlad a saer
Ffugenw: Morris ap Robert
Dyddiad marw: 1723
Plentyn: Margaret Evans (née Roberts)
Rhyw: Gwryw
Galwedigaeth: bardd gwlad a saer
Maes gweithgaredd: Diwydiant a Busnes; Barddoniaeth
Awdur: Ray Looker
o Dynllidiart, Llanuwchllyn, a fu wedyn yn byw yn y Bala. Annibynnwr oedd ef, a merch iddo oedd gwraig y cynghorwr Methodistaidd John Evans o'r Bala. Cofnodwyd nifer o hanesion amdano, ac yn enwedig am ei dduwioldeb, yn Y Brython (Tremadog), Y Gwyliedydd, Llyfryddiaeth y Cymry, a Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru. Cadwyd enghreifftiau o'i farddoniaeth, yn ganu caeth a rhydd, mewn llawysgrifau; yn eu plith ceir cywydd ar Ddydd y Farn, cywydd i Lyn Tegid, englynion crefyddol, ac englynion ymddiddan rhyngddo a Richard John Jenkin. Cadwyd hefyd nifer o'i ganeuon rhydd, y mwyafrif ar destunau crefyddol a moesol; ceir chwech ohonynt yn Blodeugerdd Cymry. Argraffwyd peth o'i waith gan O. M. Edwards yn Beirdd y Berwyn a Beirdd y Bala (Cyfres y Fil). Argraffwyd yn Nhrefeca yn 1793, flynyddoedd lawer wedi ei farw, gan William Thomas, gweinidog yr Annibynwyr yn y Bala, draethawd crefyddol o'i waith, Cyngor i'r Cymry mewn Deuddeg o Bennodau.
Awdur
- Ray Looker
- Cardiff Manuscript 64
- Archifau LlGC: Cwrtmawr MS 128A, Cwrtmawr MS 216B, Cwrtmawr MS 222D, Cwrtmawr MS 225B, Cwrtmawr MS 226B, Cwrtmawr MS 230B, Cwrtmawr MS 448A, Cwrtmawr MS 463D
- Llawysgrifau Plas Nantglyn yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 3
- NLW MSS 432, 436, 559, 645, 700, 783, 1238, 1287, 4697, 4971, 6146, 6882, 7892, 10252, 14402
- Swansea Manuscript 2
- Morris ap Robert, Cyngor i'r Cynmry mewn deuddeg o bennodau 1. Am y Gorchymynion, 2. Am yr addewidion, 3. Am Alwedigaeth, 4. Am anufudd-dod, 5. Am y bygythion, 6. Am amynedd Duw, 7. Am ddigofaint Duw, 8. Am gofio Gair Duw, 9. Yr amser y dylid ei gofio, 10. Y hudd o'i gofio, 11. Y perygl o beidio, 12. Cymhwysiad … ynghyd â rhai caniadau o waith yr awdwr (Trefecca 1793)
- David Jones, Blodeu-Gerdd Cymry (Mwythig 1779), 96, 175, 438, 453, 472, 474
- Y Brython, 1860, 265, 270
- Y Gwyliedydd, 1823, 273
- W. Rowlands, Llyfryddiaeth y Cymry (Llanidloes 1869), 1869, 674
- T. Rees, Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, i, 401
- O. M. Edwards, Beirdd y Berwyn, 1700-1750 (Llanuwchllyn 1903?), 9-24
- Beirdd y Bala (1911), 9
Ffynonellau
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.