ROBERTS, ROBERT (SILYN) ('Rhosyr'; 1871 - 1930), bardd, pregethwr, diwygiwr cymdeithasol, ac athro

Ganwyd yn Bryn Llidiart, Llanllyfni, 28 Mawrth 1871. Bu'n chwarelwr, yna yng Nghlynnog, yng Ngholeg y Gogledd (B.A. 1899, M.A. 1901), a'r Bala. Daeth yn weinidog eglwys Methodistiaid Calfinaidd Lewisham, 1901-5, a Thanygrisiau, Blaenau Ffestiniog, 1905-12. Enillodd y goron yn eisteddfod genedlaethol 1902 am bryddest, ' Trystan ac Esyllt.' Yn 1900 cyhoeddodd ef a W. J. Gruffydd Telynegion, a nododd gychwyn cyfnod telynegol newydd mewn barddoniaeth Gymraeg. Cyhoeddodd Trystan ac Esyllt a Chaniadau Eraill yn 1904. Cyhoeddodd fwy o ganiadau wedi hyn, rai ohonynt o dan y ffugenw ' Rhosyr,' ond nis casglwyd ynghyd ag eithrio detholiad coffa bychan, Cofarwydd, 1930. Cyhoeddodd bamffled, Y Blaid Lafur Anibynnol, ei Hanes a'i Hamcan, 1908, ac etholwyd ef yn aelod Llafur ar gyngor sir Feirionnydd. Darlithiodd yn U.D.A. a Canada dros y mudiad yn erbyn y darfodedigaeth. Yn 1912 penodwyd ef yn ysgrifennydd cyntaf Bwrdd Penodiadau Prifysgol Cymru, a phan ddaeth y rhyfel yn 1914 ymdrechodd yn galed yn ei swydd i gael penodi swyddogion o Gymry yn y lluoedd arfog. Bu'n swyddog dros Gymru o dan y Llywodraeth, 1918-22, i drefnu hyfforddiant i filwyr clwyfedig. O 1922 ymlaen bu'n ddarlithydd dosbarthiadau allanol Coleg Bangor, ac yn 1925 sefydlodd adran Gogledd Cymru o Gymdeithas Addysg y Gweithwyr. Teithiodd lawer ar y Cyfandir ac yn America. Ysgrifennodd yn helaeth i'r Glorian, Y Dinesydd Cymreig, Welsh Outlook, etc. Ef oedd awdur Gwyntoedd Croesion, 1924 (cyfieithiad o ddrama J. O. Francis, Cross Currents); Bugail Geifr Lorraine, 1925 (cyfieithiad o nofel Ffrangeg); ac yn 1945, cyhoeddwyd Llio Plas y Nos. Bu farw 15 Awst 1930 ym Mangor. Priododd, 1905, â Mary Parry, Llundain; cawsant ddau fab a merch.

Awdur

• David Thomas, (1880 - 1967)

Ffynonellau

• Y Traethodydd, Ebrill 1942
• The Liverpool Daily Post, 18 Awst 1930
• Y Goleuad, 8 a 17 Medi 1930
• Cambria, Gaeaf 1930
• Papur Pawb, 2 Ebrill 1904
• Yr Ymwelydd Misol, Awst 1912
• a'i weithiau ei hun

Darllen Pellach

• David Thomas, Silyn (Robert Silyn Roberts) 1871-1930) (Lerpwl 1956)
• Erthygl Wicipedia: Robert Roberts

Gweithiau

• R. Silyn Roberts, Y Blaid Lafur Anibynnol. Ei hanes a'i hamcan.

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 31784432
• Wikidata: Q7517201

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/