SULIEN, ' Sulgenus,' a gyfenwid ' Y Doeth,' 1011 - 1091

Ganwyd yn Llanbadarn Fawr, Ceredigion, o dras uchel - teulu clerigol, y mae'n debyg. Wedi iddo gael addysg am gyfnod maith mewn ysgolion Cymreig, Sgotaidd (pum mlynedd) a Gwyddelig (13 blynedd), dychwelodd i'w gynefin, sef Ceredigion, ac ennill enwogrwydd mawr fel athro ac fel ysgolhaig (gweler isod am y llawysgrifau Lladin a ysgrifennwyd o dan ei ysbrydiaeth). Yn ddiweddarach yn ei oes dewiswyd ef yn esgob Tyddewi o 1072/3 hyd 1078 ac eilwaith o 1080 hyd 1085; dilynwyd ef gan Wilfre, esgob annibynnol olaf Tyddewi. Bu farw yn 1091, yn 80 mlwydd oed, ac yn enwog am ei ddoethineb a'i gyraeddiadau fel ysgolhaig. Ef ei hunan a fu'n arwain cwrs addysg ei bedwar mab - Rhygyfarch, ARTHEN, DANIEL, a IEUAN; y mae pwysigrwydd llenyddol a dylanwad yr hyn y gellir ei alw yn ' Ysgol Sulien ' yn hawdd ei ganfod. Bu Ieuan, prif offeiriad ('arch-presbyter') Llanbadarn, farw yn 1137; gadawodd ef ar ei ôl, heblaw lluniau goreuredig mewn llawysgrif yn cynnwys gwaith Jerôm, gopi sydd eto ar gael yn ei lawysgrifen ef ei hun o ' De Trinitate ' Awstin - ar rai o ddalennau'r gyfrol hon ysgrifennodd y copïydd gân fer yn Lladin am Sulien a'i deulu. Ni wyddys ddim am Arthen, eithr y mae'n debyg mai mab iddo, oedd yr ysgolhaig HENRY ab ARTHEN (bu farw 1163). Daeth Daniel (bu farw 1127) yn archddiacon Powys, a'i fab yntau, CYDIFOR (bu. farw 1163), yn archddiacon Ceredigion.

Awdur

• Yr Athro William Hopkin Davies

Ffynonellau

• Councils and Ecclesiastical Documents relating to Great Britain and Ireland, i, 663-7
• J. E. Lloyd, A History of Wales from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1911), ii, 459-61
• J. Williams (gol.), Annales Cambriae (1860)
• Brut y Tywysogion
• Lindsay, Early Welsh Script (Rhydychen 1912)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Sulien

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q7636261

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/