WARING, ELIJAH (c. 1788 - 1857) masnachwr, awdur a chyhoeddwr

Mab Jeremiah Waring o Alton yn Hampshire. Daeth i Forgannwg tua 1810. Dechreuodd ymddiddori yn hanes Cymru, ac er mwyn goleuo'r Saeson ar y pwnc hwnnw cychwynnodd gylchgrawn Saesneg yn Abertawe yn 1813, The Cambrian Visitor: a Monthly Miscellany, cylchgrawn a barhaodd am ryw wyth mis. Ef oedd y prif olygydd, a dywedir iddo golli llawer o arian trwy'r fenter hon. Yn 1814, ymsefydlodd yng Nghastell Nedd, ac yn 1817 priododd Deborah, merch Peter Price, a chwaer Joseph Tregelles Price, gŵr enwog yn hanes y Gymdeithas Heddwch.

Crynwr oedd Waring, a byddai'n pregethu yng nghapelau'r Anghydffurfwyr yn y gymdogaeth. Yn nes ymlaen, ymunodd â'r Wesleaid. Daeth yn enwog fel pleidiwr rhyddid mewn gwlad ac eglwys, a chymerodd ran flaenllaw yn y mudiad i ddiwygio'r Senedd. Ef biau llawer o erthyglau blaen ar y pwnc hwn a gyhoeddwyd ym mhapur newydd Abertawe, The Cambrian. Nid rhyfedd, felly, ei fod yn hoff o gwmni ' Iolo Morganwg.' Wedi marw ' Iolo ' yn 1826, rhoes ei atgofion amdano mewn cyfres o erthyglau a ymddangosodd yn The Cambrian. Yna yn 1850 cyhoeddodd ei gofiant enwog, Recollections and Anecdotes of Edward Williams, The Bard of Glamorgan - llyfr difyr, ond yn sicr ddigon, un o'r llyfrau mwyaf camarweiniol.

Yn 1835 symudodd i Gaerdydd, ac oddi yno i Hotwells, Clifton. Dychwelodd i Gastell Nedd tua 1855, a bu farw yn nhŷ ei fab nos Sul, 29 Mawrth 1857.

Ysgrifennodd lawer o farddoniaeth Saesneg, ac enillodd ei ferch, ANNA LETITIA WARING (1823 - 1910), gryn amlygrwydd fel emynydd (gweler y D.N.B. ).

Awdur

• Yr Athro Emeritus Griffith John Williams, (1892 - 1963)

Ffynonellau

• 'Recollections and Anecdotes of Edward Williams, The Bard of Glamorgan', The Monmouthshire Merlin, 5 Hydref 1850
• D. Rhys Phillips, The History of the Vale of Neath (Swansea 1925), 442-3

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q5361007

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/