WILLIAMS, MORGAN (1808 - 1883), siartydd

Ganwyd ym Merthyr Tydfil, mab Undodwr blaenllaw yn y dref honno. Daeth yn wehydd ac yn wneuthurwr gwlanenni; efe a wnai y dilladau arbennig - gwasgodau i ddynion a ffedogau i ferched - a. wisgid gan siartwyr Merthyr. Yr oedd yn aelod sylfaenol o'r ' Merthyr Subscription Library ' ac yn ysgrifennydd y ' Merthyr Working Men's Association' - efe, yn ddiau, oedd fwyaf ei dalent lenyddol ymhlith siartwyr y dref. Yr oedd yn un o'r pump a ddewiswyd i'r ' National Chartist Association ' yn 1841 a 1842, a bu yn y confensiwn yn Llundain yn 1842. Pan dorrodd y cythrwfl allan yng Nghasnewydd-ar-Wysg (fis Tachwedd 1839) digwyddodd ef fod i ffwrdd yn prynu gwasg i argraffu newyddiadur y siartwyr, Udgorn Cymru, a gyhoeddid ganddo ef a David John. Yr oedd ganddo gasgliad helaeth o lyfrau a gadawodd ran o'r casgliad i'r llyfrgell ym Merthyr. Erbyn adeg ei farwolaeth 17 Hydref 1883, yr oedd wedi bod yn gofrestrydd priodasau, etc., ym Merthyr am 30 mlynedd. Y mae ysgrif ganddo ar ' Iolo Morganwg ' yn y Red Dragon, ii.

Awdur

• Edward Ivor Williams, (1885 - 1958)

Ffynonellau

• David Williams, John Frost, A Study in Chartism (1939), 171, 331, 334-6
• Yr Ymofynnydd, Rhagfyr 1883
• South Wales Daily News, 19 Hydref 1883
• Western Mail, 18 Hydref 1883
• Charles Wilkins, The history of Merthyr Tydfil (Merthyr Tydfil 1867), 425-6

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20748862

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/