WILLIAMS, THOMAS ('Brynfab'; 1848 - 1927), llenor ac amaethwr

Ganwyd 8 Medi 1848 yn Fforch Aman, ffermdy yng Nghwmaman, Aberdâr, mab Thomas a Gwenllian Williams. Symudodd y teulu i'r Fforch, Treorci, pan oedd y mab yn ifanc iawn, ac yno y derbyniodd yr ychydig addysg a gafodd. Pan oedd yn 25 mlwydd oed ymsefydlodd yn yr Hendre, plwyf Eglwysilan, a bu'n amaethwr yno am dros 50 mlynedd. Wedi ymddeol aeth i fyw i'r Hendre Wen, S. Athan. Bu farw 18 Ionawr 1927 a chladdwyd ef ym mynwent eglwys y plwyf, Eglwysilan. Am gyfnod maith bu 'Brynfab' yn golygu'r golofn farddol yn Y Darian ac yn ysgrifennu'n helaeth i'r papurau ar faterion llenyddol. Yr oedd yn eisteddfodwr pybyr ac yn fardd adnabyddus. Ceir yn ei 'nofel' Pan oedd Rhondda'n bur, 1912, ddarlun gwerthfawr o hen fywyd Cwm Rhondda. Fel cydnabyddiaeth o'i wasanaeth i fywyd llenyddol Cymru, rhoddwyd iddo bensiwn sifil y Llywodraeth. Efe ydoedd un o arweinwyr 'Clic y Bont,' sef y clwb awen a chân ym Mhontypridd y perthynai 'Carnelian,' 'Glanffrwd,' 'Dewi Alaw' ac eraill iddo. Cymeriad gwreiddiol iawn oedd 'Brynfab' ac yn batrwm o'r hen ddiwylliant gwerinol Cymraeg.

Awdur

• Thomas Harris Lewis, (1972)

Ffynonellau

• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1945, 50-70
• Y Darian, Ionawr 1927
• The Pontypridd Observer, Ionawr 1927
• ynghyd â phapurau'r teulu

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Thomas Williams

Gweithiau

• Thomas Williams, Pryddest goffadwriaethol i'r diweddar Rosser Beynon, (Asaph Glan Taf) a'r Parch. D. T. Williams (Tydfylyn)... buddugol yn Eisteddfod Cymrodorion dirwestol Merthyr, Nadolig, 1876 (Merthyr Tydfil 1877)

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 39151978
• Wikidata: Q13131864

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/