EVANS, JANET (c. 1894 - 1970), gohebydd a gwas sifil

Ganwyd yn Llundain c. 1894, yn ferch i Thomas John Evans a Margaret (ganwyd Davies), 82 Addington Mansions, Highbury, y ddau o Geredigion. Cafodd addysg breifat cyn mynd i'r Central Foundation Girls' School, a mynychu cyrsiau a gynhelid gan Brifysgol Llundain wedi hynny. Wedi dysgu llaw-fer a theipio daeth yn ysgrifennydd personol i gyfarwyddwr cwmni allforio Amalgamated Anthracite Collieries Ltd. yn Llundain. Er iddi gael ei magu yn Llundain, cymerai ddiddordeb mawr mewn popeth Cymreig a bu'n ohebydd ar faterion Cymreig i bapurau Llundain. Teithiodd lawer ar gyfandir Ewrob ac aeth i'r Amerig ddwywaith i ymweld â pherthnasau a darlithio i'r Cymry yno. Ar ddechrau Rhyfel Byd II gweithiodd gyda'r B.B.C. yn Evesham, yn gwrando ar ddarllediadau Saesneg o wledydd tramor. Teithiodd trwy lawer o Gymru wrth ei gwaith fel Woman Power Officer Cymru, 1942-45. Bu galw arni i ddarlithio i gymdeithasau, yn enwedig ar Gymry Llundain a'r Amerig, a darlledai'n fynych yng nghyfres 'Gwraig y tŷ', 'Woman's Hour', a rhaglenni radio eraill, c. 1947-54. Cymerodd ran amlwg ym mywyd cymdeithasol Cymry Llundain. Hi oedd y wraig gyntaf i fod yn gadeirydd Cymdeithas Cymry Llundain, a'r gyntaf i gael ei hethol yn aelod o gyngor Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion. Bu hefyd yn llywydd Cymdeithas Ceredigion Llundain a gwasanaethodd fel is-olygydd Llawlyfr y Gymdeithas, 1936-39 a golygydd am bum mlynedd pan ailgychwynnwyd y cylchgrawn yn 1952. Ar ôl ymddeol i Geredigion bu farw yn ferch weddw 11 Rhagfyr 1970 a chladdwyd ei lludw ym mynwent Capel Erw, Cellan.

Awdur

• Dr Mary Auronwy James

Ffynonellau

• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1970, rhan i, 138-40
• The Cambrian News and Merionethshire Standard, 25 Rhagfyr 1970
• papurau Janet Evans yn Ll.G.C

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Janet Evans

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733336

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/