HUGHES, ARTHUR (1878 - 1965), llenor

Ganwyd 2 Ionawr 1878 ym Bryn Melyn, ger Harlech, Meironnydd, yn fab i John Hughes Jones, meddyg yn Clwt y Bont, Sir Gaernarfon, a roes heibio'r cyfenw 'Jones'. Ei fam oedd Annie Harriet Hughes, (Gwyneth Vaughan, y nofelydd. Bu'n ' ysgolor Cymraeg ' yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan, ac enillodd radd yno. Ef oedd golygydd dwy gyfrol a fu'n werthfawr iawn i efrydwyr, sef Cywyddau Cymru (1908) a Gemau'r Gogynfeirdd (1910). Cyhoeddwyd ei gyfieithiad o un o weithiau Drummond, Y Ddinas heb ynddi deml (1904). Hon oedd yr ail gyfrol o weithiau Drummond a olygwyd gan Gwyneth Vaughan.

Bu farw ei fam yn 1910, a'r flwyddyn ddilynol ymfudodd i'r Wladfa ym Mhatagonia dan nawdd Eluned Morgan, a hynny yn bennaf oherwydd dioddef o afiechyd ar y nerfau. Cafodd gartref am amser maith ar aelwyd Barbara Llwyd (Mrs. J.O. Evans). Yna bu'n cadw 'batch', sef bwthyn gŵr dibriod, nes iddo ar 10 Ionawr 1918 briodi gwraig weddw, y Fones H.M. Durrouzet, merch Erw Fair ac ŵyres i'r Br. W.E. Williams, sefydlydd ardal Treorci yn Nyffryn Camwy. Bu iddynt dair merch, dwy yn feirdd da, ac un o'r rhain, Irma, yn gadeirfardd eisteddfod y Wladfa ac yn olygydd Y Drafod.

Pan aeth yn drwm ei glyw, ciliodd o fywyd cyhoeddus, gan fyw yn feudwyaidd ymysg ei lyfrau. Bu ei ddylanwad yn fawr ar feddwl a diwylliant Cymraeg y Wladfa, fel ysgolhaig, llenor, bardd a thelynor, ond ei gyfraniad pennaf oedd fel beirniad llenyddol. Bu farw 25 Mehefin 1965.

Awdur

• Y Parchedig Richard Bryn Williams, (1902 - 1981)

Ffynonellau

• Gwybodaeth bersonol
• [ Taliesin, 38, 6-23]

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Arthur Hughes

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20821089

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/