ROCH, WALTER FRANCIS (1880 - 1965), gwleidydd a thirfeddiannwr

Ganwyd 20 Ionawr 1880 yn ail fab i William Francis Roch, Y.H., Butter Hill, Penfro (bu farw 1889) ac Emily Catherine (bu farw 1938), ail ferch Walter R.H. Powell, Maesgwynne, Llanboidy, Sir Gaerfyrddin, yr aelod seneddol (Rh.) dros sir Gaerfyrddin, 1880-85, a Gorllewin y sir, 1885-89. Addysgwyd ef yn Harrow. Yn 1908, ac yntau'n 28 oed, cafodd ei ethol yn aelod seneddol (Rh.) dros sir Benfro, a pharhaodd i gynrychioli'r etholaeth yn y senedd hyd 1918. Daeth yn fargyfreithiwr yn y Middle Temple yn 1913. Er mai ar y meinciau cefn yr arhosodd, yr oedd yn aelod amlwg o'r llywodraethau Rhyddfrydol, a dewiswyd ef yn aelod o'r Comisiwn Brenhinol ar ymgyrch y Dardanelles yn 1917. Sonnid amdano fel prif weinidog posibl yn y dyfodol, ond dewisodd gefnogi Asquith yn hytrach na Lloyd George, a dyna ddiwedd ar ei yrfa wleidyddol. Ef oedd awdur Mr. Lloyd George and the war (1920). Yn 1934 cafodd ei benodi'n ynad heddwch dros sir Fynwy.

Priododd yn 1911 yr Anrhydeddus Fflorens Mary Ursula Herbert, unig ferch Syr Ivor Herbert, A.S. dros dde sir Fynwy, 1906-17, a'r cyntaf a'r olaf i gael y teitl Barwn Treowen. Treuliodd Roch a'i briod 25 mlynedd olaf ei fywyd yn Nhŷ'r Nant, Llan-arth, Raglan, Mynwy, yn llywyddu dros eu hystadau yn Llan-arth a Llanofer. Bu farw 3 Mai 1965.

Awdur

• Dr John Graham Jones

Ffynonellau

• Who was who?
• Who's who in Wales, 1921 ac 1933
• The Times, 5, 13 a 19 Mai 1965
• Dod's Parliamentary Companion
• W. R. Williams, The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliest times to the present day, 1541-1895 (Brecknock 1895)
• Mynegai Bywgraffyddol W. W. Price

Darllen Pellach

• Archifau LlGC: Etholiad 1908. At Etholwyr Sir Benfro
• Archifau LlGC: Vote for Roch and Disestablishment Next Session

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 193960376
• Wikidata: Q7965993

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/