Y Bywgraffiadur Cymreig

ELEANOR DE MONTFORT (c. 1258 - 1282), tywysoges a diplomydd rhai a gynllwyniodd i'w ddienyddio yn 1274, gan gynnwys ei frawd iau ffoadur, Dafydd. Efallai mai Dafydd oedd etifedd eglur Llywelyn a bod ei wrthgiliad yn sbardun i Lywelyn briodi Eleanor er mwyn cenhedlu 'etifedd o'i gorff'. Nid yw'n glir pwy a ysgogodd y briodas. Dywed Nicholas Trevet fod gan iarlles Caerlŷr ran yn y trafodaethau, ond honnodd y Brenin Edward mai 'ar gyngor ei pherthnasau a
ELIAS, THOMAS (Bardd Coch; 1792 - 1855), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, ac emynydd Ganwyd Tachwedd 1792 yn Brynteg, Cil-y-cwm, mab Dafydd Elias a Mary ei wraig. Yn 10 oed prentisiwyd ef i deiliwr yn Llanwrtyd. Yn 14 oed, aeth i Ferthyr Tydfil, ond dychwelodd ymhen ychydig flynyddoedd, priododd, a dechreuodd bregethu yn 1822 - ordeiniwyd ef yn 1831. Yn ei flynyddoedd olaf preswyliai ym Mhont Senni, lle y bu farw 14 Mawrth 1855, yn 62 oed. Y mae ganddo gywydd yn Seren Gomer, 1821
ELIAS, WILLIAM (1708 - 1787) Plas-y-glyn, Llanfwrog, Môn. Yn ôl David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), gŵr o Glynnog oedd - Elias ap Richard, Gefail Talhenbont, oedd ei dad, medd J. E. Griffith (Pedigrees). Dywedir mai crydd oedd ar ddechrau ei oes, ac y mae rhestr y tanysgrifwyr i'r Diddanwch teuluaidd, 1763, ac ambell nodyn yn y llawysgrifau (e.e. Wynnstay MS. 7, 105, 131, etc.) yn profi hynny. Bu wedyn yn ffermwr ac yn
ELIDIR SAIS (fl. niwedd y 12fed ganrif a hanner cyntaf y 13eg.), bardd treulio blynyddoedd o'i oes yn Lloegr. Tybed i agwedd Elidir Sais tuag at Lywelyn Fawr ei orfodi yntau i gilio dros ffin ei wlad? Ceir yn Rec. Caern., 48, enwau tri mab i Walchmai, sef Meilir, Dafydd, ac Elidir. Os mai'r olaf hwn oedd ein bardd, hawdd deall Gwilym Ddu yn ei alw'n 'ŵr o ddoethion Môn.'
ELLIS, ROBERT (Cynddelw; 1812 - 1875), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, pregethwr, bardd, hynafiaethydd, ac esboniwr y Berwyn,' efallai, yw ei waith barddonol mwyaf gorchestol, ac y mae swyn yn ei 'Awdl ar Ddistawrwydd.' Bu iddo fri cenedlaethol yn yr eisteddfod fel beirniad (barddoniaeth gan amlaf), arweinydd, ac areithydd. Yn Tafol y Beirdd, 1853, trinia'r pedwar-mesur-ar-hugain; golygodd ail argraffiad Gorchestion Beirdd Cymru o gasgliad Rhys Jones, ac argraffiad Isaac Foulkes o Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym
ELLIS, ROBERT (1805 - 1872), clochydd Llanllyfni Bedyddiwyd yn Eglwys Llanllyfni 20 Hydref 1805, mab Ellis ac Ann Dafydd, Penbryn Bach, Llanllyfni. Priododd Catherine Williams, Llandwrog, yn 1830, a bu iddynt saith o blant. Yr oedd yn brydydd yn ogystal â chlochydd, ac adwaenid ef wrth yr enw ' Llyfnwy.' Cyhoeddodd Lloffion Awen Llyfnwy (1852), sef casgliad o'i gerddi, ond eddyf yn ei ragymadrodd nad yw'n 'ymestyn at ddim goruchafiaeth,' gan na
EVAN, EVAN DAFYDD (fl. 1771-9), cynghorwr Methodistaidd
teulu EVANS Tanybwlch, Maentwrog Yr oedd teulu Tanybwlch (neu Bwlch Coed y Dyffryn), Maentwrog, yn hawlio disgyn o Gollwyn ap Tangno. Yn ôl yr achau yr oedd ROBERT AB IFAN, gŵr y mae ei ewyllys wedi ei dyddio 24 Awst 1541, yn cynrychioli'r 12fed genhedlaeth. Fel eraill yng ngorllewin sir Feirionnydd yr oedd iddo gysylltiad ag Osbwrn Wyddel, gan fod ei wraig Annes yn ferch Nicholas ap Thomas ap Dafydd ab Ifan ab Einion ab Osbwrn
EVANS, BERIAH GWYNFE (1848 - 1927), newyddiadurwr a dramodydd wythnosol yr Annibynwyr. Bu ganddo ran amlwg gyda mudiad 'Cymru Fydd,' a phenodwyd ef yn ysgrifennydd y mudiad yn 1895. Bu'n eisteddfodwr ar hyd ei oes, ac wedi marw 'Eifionydd' yn 1922 dewiswyd Beriah yn olynydd iddo fel Cofiadur yr Orsedd. Yr oedd yn awdur amryw lyfrau, yn eu plith Dafydd Dafis, 1898; Diwygwyr Cymru, 1900; The Life Romance of Lloyd George (d.d.); Rhamant Bywyd Lloyd George (Utica, U.D.A
EVANS, DAFYDD (1842 - 1893), ysgolfeistr - gweler EVANS, DAVID
EVANS, DAFYDD - gweler EVANS, DAVID
EVANS, DANIEL (Daniel Ddu o Geredigion; 1792 - 1846), offeiriad a bardd cymdeithasau oedd Daniel Ddu. Yn eisteddfod daleithiol Dyfed, 1823, enillodd y wobr ar awdl, ' Awdl ar Sefydliad Coleg Dewi Sant,' a'r ariandlws ar ' Awdl ar Fuddugoliaethau diweddar y Groegiaid ar y Tyrciaid.' Perthynai i dri chylch o feirdd: cylch ' Dafydd Ddu Eryri,' cylch ' Gwallter Mechain,' a chylch yr archddiacon Thomas Beynon. Cymdeithasai hefyd â David Davis, Castell Hywel, ac â beirdd gwlad Sir

Canlyniadau chwilio

169 - 180 of 566 for "Dafydd"