Y Bywgraffiadur Cymreig

THOMAS, RICHARD (1753 - 1780), clerigwr a chynullydd llawysgrifau ac achau ei lawysgrifau, meddir, i'w frawd iau. Nid rhyfedd, felly, cael Richard Thomas yn dangos yn ei lythyrau o Goleg Iesu fod iddo ddiddordeb mewn casglu a chopïo llawysgrifau. Cyfarfu Richard Thomas ag Evan Evans ('Ieuan Brydydd Hir') ym Mheniarth ym mis Ebrill 1775 ar adeg, y mae'n werth sylwi, pan oedd Cymdeithas y Cymmrodorion, ag Owen Jones ('Owain Myvyr') yn ysgrifennydd iddi, yn ceisio trefnu i
TRAHAEARN ap CARADOG (bu farw 1081), brenin Gwynedd - Meurig, Griffri, Llywarch, ac Owain. Parhaodd ei ddisgynyddion i lywodraethu Arwystli hyd nes y gwnaeth Gwenwynwyn hi yn rhan o Bowys. Priododd ei ŵyres, Gwladus, ag Owain Gwynedd; mab iddi hi oedd Iorwerth Drwyndwn, tad Llywelyn Fawr.
TREVOR, JOHN (bu farw 1410), esgob Llanelwy dechrau gwrthryfel Owain Glyndŵr, gwelwyd ef yn ddirprwy 'r tywysog Harri, a ddaeth wedyn yn Harri V. Ond yn sydyn, tua diwedd y flwyddyn ddilynol, penderfynodd ymuno ag Owain Glyndŵr. Er bod ffeithiau ei fywyd yn awgrymu mai Eglwyswr hunangeisiol, nodweddiadol o'i oes, ydoedd, rhaid cofio iddo, cyn iddo ymuno â'r achos gwladgarol, brotestio'n aflwyddiannus yn y Senedd yn erbyn y driniaeth drahaus a
TUDUR, EDMWND (c. 1430 - 1456) Tad Harri VII - mab hynaf Owain Tudur a Chathrin de Valois, gweddw Harri V. Er mwyn gwybod amgylchiadau priodas ei rieni, gweler yr erthygl ar Owain Tudur. Cafodd ei fagu yn Lloegr, o dan nawdd Harri VI, ei hanner brawd, a'i gwnaeth yn iarll Richmond yn 1452-3. Ni fu unrhyw gysylltiad cydrhwng Edmwnd a Chymru hyd ar ôl iddo ymbriodi â'r arglwyddes Margaret Beaufort, merch John Beaufort, arglwydd
TUDUR, OWAIN - gweler OWAIN TUDUR
TUDUR, SIASPAR (c. 1431 - 1495), iarll Pembroke ail fab Owain Tudur, a Catherine de Valois, gweddw'r brenin Harri V. (Am hanes priodas ei rieni gweler yr erthygl ar Owain Tudur.) Ganed ef yn Hatfield, swydd Hertford, a'i ddwyn i fyny yng nghwfaint Barking, Essex, gyda'i frawd hŷn, Edmwnd Tudur; ymddengys i'w buddiannau fod o dan arolygiaeth garedig eu hanner-brawd brenhinol, y brenin Harri VI. Cafodd Siaspar ei wneuthur yn farchog yn 1452-3 ac
teulu PENMYNYDD, - rhai o aelodau diweddarach y teulu; ar ei ddechreuadau, hyd 1412, gweler yr ysgrif ' Ednyfed Fychan.' Parhaodd cangen hynaf y Tuduriaid, sef cangen Penmynydd - honno yr oedd Owain Tudur a'i ddisgynyddion brenhinol yn perthyn iddi - i gael ei chynrychioli ymhlith ysgwieriaid Môn hyd ddechrau'r 18fed ganrif. O amser GORONWY (bu farw 1382) trosglwyddwyd stad y teulu o fab i fab am gyfnod o saith
teulu VAUGHAN Corsygedol, Robert Vaughan, Hengwrt, i Siaspar Tudur fod yn aros yng Nghorsygedol ac ychwanega i Henry Richmond ei hunan fod yn aros yno hefyd, ' as some say.' Gwraig y Griffith Vaughan hwn oedd Lowri, nith i Owain Glyndŵr. Dyma ach Griffith Vaughan (1588) yn ôl Dwnn : Griffith ap Richard ap Rhys ap William ap Griffith, ' sgweier o gorff Henry VII ' a thrydydd mab Griffith ab Einion ap Griffith ap Llewelyn ap
teulu VAUGHAN Llwydiarth, Nid yn Sir Drefaldwyn yr oedd gwreiddiau y teulu hwn. Dywedir am Celynin (fl. yn nechrau'r 14eg ganrif) iddo ffoi o Dde Cymru wedi iddo ladd maer Caerfyrddin; ei wraig gyntaf oedd Gwladus, aeres Llwydiarth ac yn disgyn ar y ddwy ochr o dywysogion Powys. Yr oedd GRUFFUDD, gor-or-ŵyr Celynin, yn un o bleidwyr Owain Glyndŵr, a chafodd bardwn am hyn gan Edward de Charlton, arglwydd Powys; yn seithfed
teulu VAUGHAN Tre'r Tŵr, Ystrad Yw Owain Tudur i'w ddienyddio yn Henffordd ar ôl y frwydr. Cafodd swyddi porthor castell Bronllys, fforestwr Cantreselyf, stiward a rhysyfwr arglwyddiaeth Cantreselyf, Pencelli, Alexanderston, a Llangoed, 15 Tachwedd 1461, a thiroedd yn ne-orllewin Lloegr 11 Gorffennaf 1462. Bu ganddo ran flaenllaw mewn tawelu gwrthryfel yng ngorllewin Cymru yn 1465, a chafodd faenorau a stadau'r gwrthryfelwyr yng Ngŵyr
VAUGHAN, HILDA CAMPBELL (1892 - 1985), awdur hon yn wahanol i'w gweithiau eraill am ei bod wedi ei seilio'n agos ar chwedl Gymreig, sef 'Merch Llyn y Fan Fach'. Ond mae themâu'r nofel yn debyg iawn i weddill ei gwaith: perthynas mab a merch, bywyd teuluol, rhywedd, pwysau cymdeithasol, yn enwedig ar ferched, a'r gwrthdaro rhwng perthyn a theimlo'n ddieithr. Yn y nofel mae Owain, ffarmwr lleol, yn cipio'r dylwythen deg, Glythin, o'r llyn i fod
VAUGHAN, JOHN (bu farw 1824), arlunydd a ffidler Dywed W. Davies Leathart yr arferai ganu'r ffidil yng nghyfarfodydd Cymdeithas y Gwyneddigion, Llundain, tua'r flwyddyn 1776. Paentiodd ddarlun o Owen Jones ('Owain Myvyr'). Bu farw 1824 mewn oedran mawr. Brawd iddo oedd WILLIAM VAUGHAN, brodor o Gonwy, un o aelodau cynharaf y Gwyneddigion. Dywed Leathart yr edrychid arno fel 'a dandy of the first order, a distinction he was not a little proud of

Canlyniadau chwilio

241 - 252 of 269 for "Owain"