Y Bywgraffiadur Cymreig

EINION OFFEIRIAD (fl. c. 1320), y gwr y cysylltir ei enw â'r gramadeg neu'r 'llyfr cerddwriaeth' cynharaf sydd gennym hynny yw, llyfr yn trafod celfyddyd cerdd dafod, ac yn rhoddi talfyriad Cymraeg o'r gramadeg Lladin a ddefnyddid yn yr Oesoedd Canol. Canodd awdl i Rys ap Gruffudd ap Hywel ap Gruffudd ab Ednyfed Fychan, a pherthyn hon i'r cyfnod 1314-22. Myn Syr Thomas Williams yn NLW MS 3029B mai gwr 'o Wynedd ' ydoedd, ac iddo lunio'r gramadeg 'yr ynrrydedd a Moliant' i'r un Rhys ap Gruffudd. Ni chyfeirir ato
EINION WAN (fl. 1230-45), bardd Ceir chwe chyfres o'i englynion, sef dwy i Fadog ap Gruffudd Maelor (bu farw 1236 - sef y tywysog y gelwir Powys Fadog wrth ei enw), dwy i Lywelyn ab Iorwerth (bu farw 1240), a chyfres yr un i feibion Llywelyn, sef i Ddafydd (bu farw 1246), ac i Ruffudd. Marwnadol yw'r naill o'r ddwy gyfres i Fadog, ac i Lywelyn, a'r ddwy arall yn gyfresi a ganwyd iddynt yn eu byw. Englynion dadolwch sydd i
ELEANOR DE MONTFORT (c. 1258 - 1282), tywysoges a diplomydd Eleanor oedd plentyn ieuengaf a'r unig ferch a oroesodd i Simon de Montfort, iarll Caerlŷr (c. 1208-1265) a'i wraig, Eleanor (1215?-1275), iarlles Penfro a Chaerlŷr. Roedd ganddi bum brawd, Henry de Montfort, Simon de Montfort, Amaury de Montfort, Guy de Montfort a Richard de Montfort. Hi oedd gwraig Llywelyn ap Gruffudd (marw 1282). Ni wyddys ble y ganwyd Eleanor, ond ymddengys iddi aros gyda'i
ELIAS, THOMAS (Bardd Coch; 1792 - 1855), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, ac emynydd Ganwyd Tachwedd 1792 yn Brynteg, Cil-y-cwm, mab Dafydd Elias a Mary ei wraig. Yn 10 oed prentisiwyd ef i deiliwr yn Llanwrtyd. Yn 14 oed, aeth i Ferthyr Tydfil, ond dychwelodd ymhen ychydig flynyddoedd, priododd, a dechreuodd bregethu yn 1822 - ordeiniwyd ef yn 1831. Yn ei flynyddoedd olaf preswyliai ym Mhont Senni, lle y bu farw 14 Mawrth 1855, yn 62 oed. Y mae ganddo gywydd yn Seren Gomer, 1821
ELIAS, WILLIAM (1708 - 1787) Plas-y-glyn, Llanfwrog, Môn. Yn ôl David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), gŵr o Glynnog oedd - Elias ap Richard, Gefail Talhenbont, oedd ei dad, medd J. E. Griffith (Pedigrees). Dywedir mai crydd oedd ar ddechrau ei oes, ac y mae rhestr y tanysgrifwyr i'r Diddanwch teuluaidd, 1763, ac ambell nodyn yn y llawysgrifau (e.e. Wynnstay MS. 7, 105, 131, etc.) yn profi hynny. Bu wedyn yn ffermwr ac yn
ELIDIR SAIS (fl. niwedd y 12fed ganrif a hanner cyntaf y 13eg.), bardd treulio blynyddoedd o'i oes yn Lloegr. Tybed i agwedd Elidir Sais tuag at Lywelyn Fawr ei orfodi yntau i gilio dros ffin ei wlad? Ceir yn Rec. Caern., 48, enwau tri mab i Walchmai, sef Meilir, Dafydd, ac Elidir. Os mai'r olaf hwn oedd ein bardd, hawdd deall Gwilym Ddu yn ei alw'n 'ŵr o ddoethion Môn.'
ELIS ap SION ap MORYS (fl. tua diwedd y 15fed ganrif), cywyddwr
ELIS CYNFRIG (fl. 1580-1620), bardd 'ap Rissiart Lewis or vanachloc redyn,' yn ôl Cwrtmawr MS 203B (73). Cadwyd yn y llawysgrifau nifer o garolau crefyddol, serch, a moliant ganddo, ac argraffwyd dwy ohonynt yn Canu Rhydd Cynnar a Cerddi Rhydd Cynnar.
ELIS DRWYNHIR (fl. c. 1600?), bardd na chafwyd ond dau ddarn o'i waith yn y llawysgrifau, sef dau englyn. Cafwyd hefyd englyn dienw ' i Elis drwynhir pan aeth yn faili sir.' Rhydd Henry Blackwell fardd o'r enw Elis ab Ifan ap Rhicart neu Elis ab Ifan Drwynhir y dywedir iddo flodeuo c. 1600. Ceir yn Enwogion Cymru fardd o'r enw Elis ab Ieuan ap Rhisiart neu Elis ab Ifan Drwyndwn, y dywedir iddo flodeuo ar ddiwedd yr 16eg ganrif. Y
ELLICE, ROBERT, milwr ym myddin Siarl I Mab hynaf Gruffydd Ellis ap Risiart o Frondeg gerllaw Bersham. Daethai y teulu o Hopedale i gychwyn, a hawliai ddisgyn ohono ar yr ochr wrywol (eithr yn anghyfreithlon-'with a bar sinister') o Sandde Hardd, gorchfygwr Hopedale (c. 1100), ac, ar yr ochr fenywol, o Stanleiaid Ewloe. Y mae'n debyg mai trwy ei ewythr PETER ELICE (bu farw 1637), Wrecsam, gŵr dysgedig yn y gyfraith a hynafiaethydd, y
teulu ELLIS Bron y Foel, Ystumllyn, Ynyscynhaearn Rhestrir y teulu hwn o dan y cyfenw Ellis er mwyn hwylustod. Fel y gwelir, cynhyrchodd rai gwyr o bwys cyn i'r cyfenw gael ei gychwyn gan Owen Ellis (bu farw 1622). Hawliai'r aelodau ddisgyn o Gollwyn ap Tangno. Perthynai Meredydd, cyndad teulu Vaughan, Trawsgoed, Sir Aberteifi, i un gangen o'r teulu, a chyfrifai teulu Evans, Tanybwlch, Maentwrog, Iorwerth, o'r llinach hon, fel cyndad yn union
ELLIS, ELLIS OWEN (Ellis Bryncoch; 1813 - 1861), arlunydd talodd William, Morris ('Gwilym Tawe') 100 gini amdano, a (b) darlun ' Siôn Wyn o Eifion ' o dan y teitl ' Y Bardd yn ei Wely,' a geir yn argraffiadau 1861 a 1910 Gwaith barddonol Siôn Wyn o Eifion; y mae gwreiddiol (b) yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Y mae hefyd yn y Llyfrgell ddau o'i lyfrau yn cynnwys darluniau gwreiddiol: (a) ' The Book of Welsh Ballads illustrated in outline. By Ellis Bryn-coch

Canlyniadau chwilio

301 - 312 of 1353 for "dafydd ap gwilym"