Y Bywgraffiadur Cymreig

GWENWYNWYN (bu farw 1216), arglwydd Powys Mab Owain Cyfeiliog a Gwenllian ferch Owain Gwynedd. Yn 1195 dilynodd ei dad fel arglwydd Is-Bowys. Pan enillodd Gwenwynwyn arglwyddiaeth ar Arwystli yn 1197 daeth y cwbl bron o'r wlad rhwng Tanad a Hafren, ynghyd â rhannau o ddyffrynnoedd Dyfi a Gŵy, o dan ei awdurdod. O hyn allan, adnabuwyd yr holl diriogaeth hwn o dan yr enw Powys Wenwynwyn (arwynebedd ymron cyfled i Sir Drefaldwyn presennol
GWILYM RYFEL (fl. 12fed ganrif), bardd Nid erys o'i waith ond dwy gadwyn o englynion dadolwch i Ddafydd fab Owain Gwynedd. Gellir eu dyddio rhwng 1174 a 1175 pan oedd Dafydd yn rheoli rhannau helaeth o Wynedd gan gynnwys Môn. Y mae Gwilym Ryfel yn un o'r cymdeithion y galerir gan Gruffudd ap Gwrgenau ar ei ôl mewn un o gyfres o englynion mirain, ac o'r englyn hwn (Hendregadredd MS. 76a, The Myvyrian Archaiology of Wales, 257a) casglwn
GWINNETT, BUTTON (1735 - 1777), masnachwr, tirfeddiannwr a gwleidydd cyfenw Gwinnett yn ffurf ar yr enw rhanbarthol Gwynedd. Mam Ann Emes oedd Ann Prise o Forgannwg. Daliai teulu ei chyfnither gefnog Barbara Button diroedd helaeth ym Morgannwg, gan gynnwys maenor y Cotrel a etifeddwyd gan Barbara. Barbara Button oedd mam fedydd Button Gwinnett. Ei frodyr a chwiorydd oedd Anna Marie, Samuel, Thomas, Robert, John ac Emilia. Tystiolaeth o gyswllt agos y teulu â Morgannwg
GWRTHEYRN dagreuol y Brython Gildas a ysgrifenwyd cyn 547, blwyddyn marw Maelgwn Gwynedd. Yno (adr. 23) dywedir 'Syrthiodd y fath ddallineb ar yr holl gynghorwyr ynghyda'u teyrn balch ['cum superbo tyranno'] nes yn lle gwarchodlu i'w hamddiffyn, y dygasant ddinistr llwyr ar ben eu gwlad; canys er mwyn ymlid ymaith dylwythau'r gogledd, derbyniasant i mewn i'r ynys, fel bleiddiaid i gorlan defaid, y Sacsoniaid
GWYN, JOHN (bu farw 1574), gŵr o'r gyfraith a noddwr addysg Ganwyd yn Gwydir, Llanrwst, y pumed a'r ieuengaf o feibion John Wyn ap Meredydd, a oedd yn disgyn yn uniongyrchol o Owain Gwynedd. Ei frawd hynaf, Morys, ydoedd tad Syr John Wynn o Wydir; daeth ei frawd Robert (y gŵr a adeiladodd y Plas Mawr, Conwy) yn ail ŵr Dorothy Williams, nain yr archesgob John Williams. Aeth John Gwyn i Goleg Queens ', Caergrawnt, yn 1545, a graddiodd (B.A.) yn 1548; yna
GWYNEDD - gweler EDWARDS, THOMAS
teulu GWYNNE GARTH, Llanlleonfel, Faesllech o'r godidocaf, a aeth i Gray's Inn yn 1665, a alwyd yn fargyfreithiwr yn 1667, ac a briodwyd â merch Peter Gwilym o'r Glascwm yn sir Faesyfed (masnachwr yn Llundain); cafodd £20,000 gyda hi. Dychwelwyd ei enw fel aelod seneddol dros sir Faesyfed yn 1680, ond buasai wedi colli'r sedd pe na ddarfuasai'r Senedd honno yn 1681. Yn 1706 penodwyd ef yn ail farnwr cylchdaith Gwynedd, ond cymerwyd ei swydd
HALL, AUGUSTA (Arglwyddes Llanofer), (Gwenynen Gwent; 1802 - 1896), noddwraig diwylliant a dyfeisydd y wisg genedlaethol Gymreig Cymraeg yn eglwys Llanofer, a sicrhaodd fod y Gymraeg yn cael ei dysgu yn nwy ysgol Llanofer. Er mwyn hybu addysg Gymraeg noddodd y Welsh Collegiate Institution yn Llanymddyfri o adeg ei sefydlu ym 1847, cynorthwyodd Evan Jones (Ieuan Gwynedd) yn ei waith o gychwyn y cylchgrawn merched Y Gymraes, a rhoddodd gefnogaeth ariannol i Daniel Silvan Evans pan oedd yn paratoi ei eiriadur aml-gyfrol. Gan gyfuno
HOPKINS, GERARD MANLEY (1844 - 1889), bardd ac offeiriad jiwbilî arian Esgob yr Amwythig, a luniwyd yn 1876 dan yr enw barddol 'Brân Maenefa' (mynydd uwchben Coleg Beuno Sant oedd Maenefa), lle mae'n gresynu bod tir a dŵr yn tystiolaethu i hen ffydd Gwynedd yn gryfach na phobl y fro, defnyddiodd fesur caeth y cywydd gyda'i odlau acennog a diacen am yn ail, ond dwy yn unig o'r deunaw llinell sy'n cynnwys cynganeddion cywir. Gwelai Hopkins fod cyfatebiaethau
HOWE, ELIZABETH ANNE (1959 - 2019), ecolegydd ar gyfer pobl ifainc. Gweithiodd gyda Chyfeillion Cerdd Ieuenctid Gwynedd am dros ddeng mlynedd, gan wasanaethu fel aelod pwyllgor ac ysgrifennydd. Roedd yn ewffonydd brwd ym Mand Pres Biwmares, ac yn 2018 cyfrannodd at yr ymgyrch codi arian er mwyn i'r band ieuenctid gael mynd i Bencampwriaethau Bandiau Pres Ewrop. Roedd Liz Howe yn angerddol am amgylchedd Cymru a gadawodd ddisgrifiad cynhwysfawr
HUGHES, HUGH (Cadfan Gwynedd, Hughes Cadfan; 1824 - 1898), un o'r arloeswyr yn Patagonia y ffugenw ' Cadfan Gwynedd,' ac adwaenid ef yn y Wladfa fel ' Hughes Cadfan.' Bu farw 7 Mawrth 1898.
HUGHES, HUGH JOHN (1912 - 1978), athro ysgol, awdur, golygydd ac adolygydd yn ddisymwth yn Ysbyty Dwyrain Morgannwg ar 13 Tachwedd 1978 yn 66 mlwydd oed pan oedd ar ymweliad â Chaerdydd. Claddwyd ef ym mynwent eglwys Sant Mihangel, Llanfihangel-y-traethau, Ynys, Talsarnau, Gwynedd.

Canlyniadau chwilio

73 - 84 of 233 for "Gwynedd"