Y Bywgraffiadur Cymreig

EVANS, HUGH (Hywel Eryri; 1767 - 1841?), bardd North Wales Chronicle, Corff y Gaingc, Blodau Arfon, Tywysog Cymru, Y Gwladgarwr, etc. Cyhoeddwyd tair neu bedair o gerddi o'i waith - e.e., ' Achwyniad Hywel o'r Yri wrth Wragedd Gwynedd am dderbyniad Morgan Rondl a gwrthodiad Syr John Haidd o'r Gadair Seneddol.' Bu farw ym Mhenygroes rywbryd ar ôl mis Mai 1840.
EVANS, MORRIS EDDIE (1890 - 1984), cyfansoddwr ('Pencerdd Gwynedd'). Bu'n organydd capel Edge Lane yn Lerpwl am 36 mlynedd ac arweiniodd Gôr Cymysg Gwalia a Chôr Meibion ATM. Gweithiai ar hyd ei oes fel gwerthwr a gyrrwr gyda chwmni cig y Brodyr Hughes, Aintree. Bu'n byw mewn sawl man yng nghyffiniau Lerpwl a Manceinion ac am gyfnod byr ym Mhrestatyn. Dechreuodd gystadlu'n ifanc ac enillodd nifer dda o wobrau eisteddfodol am emyn-donau, gan gynnwys
EVANS, OWEN (1829 - 1920), gweinidog Annibynnol ac awdur Ganwyd 19 Tachwedd 1829 yn Penybontfawr, Sir Drefaldwyn. Hanai o deulu crefyddol iawn - yr oedd yn gâr i Ann Griffiths o ochr ei fam. Bu'n dilyn crefft ffatrïwr yn ifanc. Daeth yn aelod crefyddol yn Llanfyllin pan oedd yn 16 oed. Bu yn yr ysgol gyda ' Ieuan Gwynedd ' am ysbaid ac yn cadw ysgol yn yr un man yn ddiweddarach. Dechreuodd bregethu yn Llanfyllin, a bu'n gweinidogaethu yn Berea, Môn
EVANS, WILLIAM (Wil Ifan; 1883 - 1968), gweinidog (A. Saesneg), bardd a llenor yn Gymraeg a Saesneg Eisteddfod Genedlaethol am bryddestau deirgwaith: Y Fenni, 1913 ('Ieuan Gwynedd'); Penbedw, 1917 ('Pwyll pendefig Dyfed'); a Phwllheli, 1925 am ei gân enwocaf, 'Bro fy mebyd'. Beirniadodd droeon yn yr Eisteddfod Genedlaethol a bu'n Archdderwydd Cymru yng Ngorsedd y Beirdd, 1947-50. Yr oedd yn awdur toreithiog yn y Gymraeg a'r Saesneg. Ymysg ei gyhoeddiadau niferus ceir cyfrolau o gerddi: Dros y nyth (1913
EVANS, WILLIAM CHARLES (1911 - 1988), cemegydd a bywydegydd Ganwyd Charles Evans, ym Methel ger Caernarfon, Gwynedd, 1 Hydref 1911, yn drydydd mab o bum plentyn Robert ac Elizabeth Evans; saer maen yn chwarel Dinorwig oedd y tad. Yn dilyn addysg gynradd yn Ysgol Bethel ac uwchradd yn ysgolion 'Central' a gramadeg Caernafon, enillodd Ysgoloriaeth John Hughes i Goleg Brifysgol Cymru Bangor lle y graddiodd gydag anrhydedd dosbarth cyntaf mewn cemeg yn 1931
teulu FITZ WARIN, arglwyddi Whittington, Alderbury, Alveston, Bu'r tiroedd yn Sir Amwythig yn achos anghydfod rhwng y Saeson a'r Cymry hyd gwymp Gwynedd ar law Edward I. Tua diwedd y 12fed ganrif perthynai Maelor Saesneg i Roger de Powys a'i frawd Jonas, ond arglwydd y wlad o gwmpas Whittington oedd FULK FITZ WARIN. Yr oedd gan y Fitz Warin hwn ŵyr o'r un enw ag ef ei hun, a ailfeddiannodd Whittington yn 1204 ar ôl iddo ei ddifreinio dros dro o bob hawl
FITZSTEPHEN, ROBERT (bu farw c. 1183), un o goncwerwyr Iwerddon mab Stephen, cwnstabl castell Aberteifi yn 1136, a Nest, merch Rhys ap Tewdwr. Yr oedd yn berchen ar diroedd yng Nghemais a dilynodd ei dad fel cwnstabl Aberteifi. Pan ymosododd Harri II ar deyrnas Owain Gwynedd yng Ngogledd Cymru yn 1157, aeth Robert â llynges i'w gynorthwyo. Fe'i clwyfwyd yn ddrwg yn yr ymladd, ond dihangodd i'r llongau gerllaw. Ymddengys iddo amddiffyn castell Aberteifi dros
GILDAS (fl. 6ed ganrif), mynach neu sant Rhufeinig oedd hwnnw, sef Ambrosius Aurelianus (Emrys Wledig oes ddiweddarach), a rhaid iddo gael chwanegu fod ei epil wedi dirywio'n enbyd. Enwir pump o frenhinoedd Prydain ganddo, a dinoetha fywyd llygredig anfad pob un gan arllwys bygythion cosb dragwyddol ar ei ben. Y pwysicaf o'r pump yw Maelgwn Gwynedd. Yn ôl yr Annales Cambriae bu hwnnw farw o'r pla mawr yn 547. Medrir gan hynny amseru'r De Excidio
teulu GLYNNE Cangen oedd y teulu hwn o deulu Glyn, Glynllifon, Sir Gaernarfon, y gellir olrhain ei achau yn ôl i Cilmin Droed-ddu, sefydlydd pedwerydd llwyth Gwynedd. Yn 1654 prynodd JOHN GLYNNE (1602 - 1666), ail fab Syr William Glynne, Glynllifon, gastell Penarlâg, y faenol, a'r stad a berthynai iddi. Addysgwyd ef yn Ysgol Westminster, a derbyniwyd ef i Hart Hall, Rhydychen, 9 Tachwedd 1621, ac i Lincoln's
GRIFFITH, EDWARD (1832 - 1918) fywyd cymdeithasol yr amserau. Ceir llawer o'i lawysgrifau yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru gan gynnwys ei gasgliad o lawysgrifau Evan Jones ('Ieuan Gwynedd'), David Richards ('Dafydd Ionawr'), a Robert Oliver Rees (gweler N.L.W. Handlist of MSS., i, 232-41). Cymerodd ran amlwg ym mywyd cyhoeddus Sir Feirionnydd a bu'n gadeirydd bwrdd gwarcheidwaid Dolgellau a'r cyngor sir. Gwnaed ef yn ustus heddwch
GRIFFITH, ROBERT DAVID (1877 - 1958), cerddor a hanesydd canu cynulleidfaol Cymru cerddorfa, ac yn 1921 ffurfiwyd Cymdeithas Gorawl Bethesda o dan ei arweiniad. Ar ôl symud i Hen Golwyn ef a arweiniai Gymdeithas Gorawl Colwyn a'r Cylch (1929-36). Ymddiddorai hefyd mewn cerddoriaeth gerddorfaol; bu'n aelod selog o gerddorfa Roland Rogers, ac yn weithgar gyda Cherddorfa Gwynedd a Cherddorfa Ieuenctid Morfa Rhianedd. Am gyfnod maith bu galw am ei wasanaeth fel beirniad, arweinydd cymanfa
GRIFFITH, WALTER (1819 - 1846), dadleuwr dros Fasnach Rydd Deddfau Ŷd. Penodwyd ef yn siaradwr cyflog yng Ngogledd Cymru dros yr ' Anti-Corn-Law League,' a bu'n cynnal cyfarfodydd yng ngwahanol siroedd Gwynedd; sgrifennai hefyd i'r Dysgedydd ar y pwnc, a chyhoeddodd bamffled, Treth y Bara, yn 1840. Bu farw yn Abergele yn 1846. Dan y ffugenw ' Gwallter Bach,' canodd gryn swm o brydyddiaeth.

Canlyniadau chwilio

49 - 60 of 233 for "Gwynedd"