Y Bywgraffiadur Cymreig

teulu LEWIS, argraffwyr a chyhoeddwyr . Gwnaethpwyd yntau'n ynad heddwch yn 1946 a chafodd yr O.B.E. yn 1956. Yn 1955 daeth yn aelod er anrhydedd o Orsedd y Beirdd; llywydd cymdeithas Cymrodorion Llandysul yn 1938, blwyddyn dadorchuddio cofeb i Christmas Evans ar fur ysgol Tre-groes; aelod o gorff llywodraethwyr ysgolion uwchradd Llandysul a Chastell Newydd Emlyn; aelod o'r cydbwyllgor addysg, a bwrdd llywodraethwyr yr Amgueddfa Genedlaethol
LEWIS, EMLYN EVANS (1905 - 1969), llawfeddyg edfrydol
LEWIS, HOWELL ELVET (ELFED; 1860 - 1953), gweinidog (A); emynydd, bardd fagwrfa tan yn wyth oed pryd yr ailagorwyd ysgol gan T.G. Miles yn ysgoldy'r capel. Buan y profodd Howell ei fedr a throes yn ddisgybl-athro ar ei gyfoedion. Aberth nid bychan i'w rieni oedd ei ddanfon yn 14 oed i ysgol ramadeg Castellnewydd Emlyn. Dechreuodd bregethu, a'i adnabod fel y 'bachgen-bregethwr'. Cyfarfu yno ag E. Keri Evans ac E. Griffith Jones - y naill yn agor iddo faes y gynghanedd a'r
LEWIS, JOHN (GOMER) (1844 - 1914), gweinidog gyda'r Bedyddwyr ac areithydd Ganwyd Mehefin 1843 (1844?) ym Mhensarn, plwyf Llangeler, mab i John Lewis, diacon gyda'r Bedyddwyr a masnachwr. Bedyddiwyd ef yn 14 oed, a thyfodd dan weinidogaeth Benjamin Thomas ('Myfyr Emlyn'), gan ddechrau pregethu yn 1862. Aeth o ysgol ramadeg Castellnewydd Emlyn i goleg Hwlffordd yn 1864, ac ordeiniwyd ef yn Salem, Maesteg, yn 1867. Adeiladwyd Salem Newydd, ac erbyn 1878 derbyniodd dros
LLOYD-JONES, DAVID MARTYN (1899 - 1981), gweinidog a diwinydd amaethyddol, ger sgwâr y pentref. Er bod y rhieni ill dau o Geredigion, y fam o fferm Llwyncadfor ger Castellnewydd Emlyn, a'r tad o ardal Rhydlewis, a'r ddau yn siarad Cymraeg â'i gilydd, Saesneg a siaredid â'r meibion yng Nghaerdydd, a bu raid i'r bechgyn ddysgu Cymraeg yn eu hardal newydd. Ar ôl blwyddyn yn Llangeitho cofnodir bod Martyn wedi dweud wrth un o'i gyfoedion: 'Siarada Gymraeg â fi ? rwy'n
LLWYD, STEPHEN (1794 - 1854), cerddor threfnu gan D. Emlyn Evans, yn Cronicl y Cerddor, Rhagfyr 1882. Bu farw fis Ebrill 1854, yn 60 oed, a chladdwyd ef ym mynwent capel Carmel, Pontypridd. (Gelwir ef yn ' Lloyd ' yn fynych.)
MADOG BENFRAS (fl. c. 1320-60), bardd o Farchwiail yn sir Ddinbych. Rhoddir ei achau yn Powys Fadog : ' Madog Benfras ap Gruffudd ap Iorwerth, arglwydd Sonlli, ab Einion Goch ab Ieuaf ap Llywarch ab Ieuaf ap Niniaw ap Cynfrig ap Rhiwallawn.' Yr oedd ei ddau frawd, Llywelyn Llogell (person plwyf March'wiail) ac Ednyfed, yn feirdd hefyd, a dywedir gan ' Iolo Morganwg ' mai Llywelyn ap Gwilym o Emlyn oedd eu hathro barddonol hwy ill tri
teulu MARSHAL, ieirll Penfro . O'i benodi'n geidwad castell Aberteifi yn 1202 gan y brenin John, tyfodd ei awdurdod pwerus yn y gororau. Yn 1204 enillodd gastell Cilgerran yn Emlyn - arglwyddiaeth yr oedd ganddo hawl iddi - oddi wrth Faelgwn ap Rhys, a chyfyngu rheolaeth y tywysog i gyffiniau Ceredigion. Tra parhaodd y gynnen a fu rhyngddynt yn 1207-11, cymerodd y brenin gastell Aberteifi o ddwylo William Marshal a'i gyflwyno i
MORGAN, DAFYDD SIENCYN (1752 - 1844), cerddor . Cyfansoddodd amryw donau ac anthemau. Ceir ei anthem ' Teyrnasa Iesu Mawr ' yn Casgliad o Donau, 1843, dan yr enw ' Mercurial ' wedi ei threfnu gan J. Ambrose Lloyd. Trefnwyd hi hefyd gan D. Emlyn Evans yn Cronicl y Cerddor rhif 22, a bu mewn bri mawr hyd ddiwedd y ganrif ddiwethaf. Ymddangosodd ei donau yn Lleuad yr Oes, 1828, Caniadau Seion, ac yn Swn Addoli. Y dôn ' Horeb ' yn Swn Addoli ydyw y dôn
MYFYR EMLYN - gweler THOMAS, BENJAMIN
NICHOLAS, WILLIAM RHYS (1914 - 1996), gweinidog ac emynydd Ganwyd W. Rhys Nicholas ar 23 Mehefin 1914 yn nhyddyn Pen-parc, Tegryn, Sir Benfro, y pumed o naw plentyn William Nicholas (bu farw 1933) a'i wraig Sarah. Cefnder i'w dad oedd y bardd-bregethwr T. E. Nicholas. Cafodd ei addysg yn yr ysgol leol a phan oedd yn 14 oed anfonwyd ef i Ysgol Ramadeg enwog John Phillips yng Nghastellnewydd Emlyn. Yn ystod ei gyfnod yno dioddefodd o'r diciáu, a'i
PHILLIPS, EVAN (1829 - 1912), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd Ganwyd 22 Hydref 1829 mewn bwthyn o'r enw Milestone yn ardal Capel y Drindod. Yr oedd ei fam yn ferch i gefnder Christmas Evans. Dechreuodd bregethu yn eglwys Capel y Drindod pan oedd ychydig dros 20 oed. Treuliodd ddwy flynedd yn ysgol Atpar, Castellnewydd Emlyn, ac yn 1853 derbyniwyd ef i Goleg Trefeca. Yn nechrau hydref 1859 priododd Anne Jones, o deulu Cwrcoed, ger Penrhiwllan. Wedi rhai

Canlyniadau chwilio

85 - 96 of 132 for "Emlyn"