Y Bywgraffiadur Cymreig

MYTTON, THOMAS (1608 - 1656) Halston,, un o brif swyddogion byddin plaid y Senedd ladd gwrthryfel Syr John Owen yn ei ddechreuad bron, gan ei orchfygu ef mewn ysgarmes ar lan y môr yn y Dalar Hir, Llandegai (5 Mehefin 1648), a dyfod â sir Fôn dan oruchafiaeth ar ôl ailgymryd castell Biwmares (2 Hydref 1648). Ar 25 Mehefin 1651 rhoddwyd ef ar yr uchel lys barn a drefnwyd gan Senedd y 'Rump' i brofi'r 'delinquents'; yr un flwyddyn yr oedd yn aelod o'r llys milwrol ('court martial
NAISH, JOHN (1923 - 1963), awdur a dramodydd Ganwyd John Naish ar 20 Ebrill 1923 ym Mhort Talbot, Sir Forgannwg, y trydydd o bedwar o blant William John Frederick Naish, saer coed, a'i wraig Sarah Ann (g. Griffiths), athrawes. Roedd ganddo ddau frawd hŷn, William ac Edward, a chwaer iau, Lilian (Lily). Cafodd ei addysg yn ysgol gynradd Eastern ac Ysgol Uwchradd Port Talbot. Roedd yn frwd iawn am chwaraeon trwy gydol ei fywyd, a
teulu NANNAU bod un o lawysgrifau Peniarth yn cyfeirio ato fel 'y braud du o nanney'; yr oedd iddo frawd hefyd o'r enw Adda, ' Adam de Nannew,' yn un o ysgutorion ei ewyllys olaf. Nid oes dim sicrwydd ychwaith ynghylch geirwiredd stori brad Hywel Sele yn 1402 - ef yn ŵyr i Meurig Fychan - yn erbyn Owain Glyndŵr; drwgdybid diweddarwch y stori gymaint gan Syr John Lloyd fel na ddywedir gair am Hywel drwy gydol ei
NASH, JOHN (1752 - 1835), pensaer
NASH, RICHARD (Beau Nash; 1674 - 1761) aeresau. Fe allai, er hynny, i ryw fab iau o'r tylwyth droi at fasnach a chychwyn cainc newydd (a gwerinol), heb anghofio'r enw ' Richard.' Yr oedd mam ' Beau Nash ' yn nith i John Poyer o dref Penfro. Addysgwyd Nash yn ysgol y frenhines Elisabeth yng Nghaerfyrddin, ac ymaelododd (fis Mawrth 1691/2) yng Ngholeg Iesu, Rhydychen, ond ni raddiodd.
NELSON, ROBERT (1656 - 1715), dyngarwr, cefnogwr i'r S.P.C.K., a 'non-juror' Ganwyd yn Llundain 22 Mehefin 1656, yn fab i John Nelson, ' Turkey merchant ' cyfoethog, a'i wraig Delicia (? Dilys), ferch Lewis Roberts o'r Biwmares, yr economydd. Yr oedd Robert Nelson felly'n hanner Cymro, a phriodol ddigon fu i un o'i weithiau, A Companion for the Festivals and Fasts of the Church of England (1704; ailargraffwyd ef o leiaf 36 o weithiau) gael cyfieithiad Cymraeg, Cydymaith i
NEPEAN, MARY EDITH (1876 - 1960), nofelydd Ganwyd yn Llandudno, Caernarfon, 1876 yn ferch i John Bellis, un o gynghorwyr sir Gaernarfon a Mary ei wraig. Cafodd ei haddysg gartref, astudiodd gelfyddyd gyda Robert Fowler, ac yn ddiweddarach cafodd beth o'i gwaith ei arddangos mewn nifer o arddangosfeydd. Priododd yn 1899 Molyneux Edward Nepean, un o deulu o weision sifil uchel eu graddfa, ac aeth i Loegr i fyw, gan gymdeithasu mewn
NEWELL, RICHARD (1785 - 1852), amaethwr a phregethwr gyda'r Methodistiaid Calfinaidd Ganwyd yn Allt-y-ffynnon, Aberhafesp, Sir Drefaldwyn, 23 Mawrth 1785, mab Richard Newell, amaethwr, a Bridget ei wraig. Yn 1786 symudodd y teulu i Gwernfyda, Llanllugan, lle y bu'r mab yn ysgol y Parch. John Davies a David Davies. Yn 1786 symudodd y teulu i'r Bryn, Llanwyddelan, lle y bu'r tad farw yn 1800. Ar ôl hyn aeth y mab i ysgol ei ewythr, y Parch. John Roberts, yn Llanbrynmair. Yn 1803
NEWTON, LILY (1893 - 1981), gwyddonydd cyntaf i ddefnyddio y gair geneteg yng nghyd-destun bioleg) a Cyril Darlington yng Nghanolfan Ymchwil John Innes. Er gwaethaf llawdriniaeth yn 1926 bu farw Frank ar 22 Rhagfyr 1927. Arhosodd Lily yn Norwich ac fe'i penodwyd yn ymchwilydd yng Nghanolfan John Innes er mwyn paratoi gwaith ei diweddar wr ar gyfer ei gyhoeddi. Yn 1928 penodwyd Lily yn ddarlithydd Botaneg yng Ngholeg Prifysgol Cymru
NICHOLAS, JAMES (1877 - 1963), gweinidog (B) yr eglwys ieuanc yn tyfu'n achos llewyrchus ac yn cynllunio addoldy newydd iddi ei hun yn 1906. Gwelodd hefyd ysgwyd Cwm Rhondda gan Ddiwygiad 1904-05 a chynnydd y Mudiad Llafur, ac ef (fel William John a fu'n ysgrifennydd eglwys Moreia) oedd un o'r ychydig a geisiodd osgoi'r ymddieithrio a'r ysgaru a ddigwyddodd rhwng y ddau ddylanwad: am ei ymateb personol i'r sefyllfa gweler yr ysgrifau ar ' O
NICHOLAS, JOHN MORGAN (1895 - 1963), cerddor ddeunawfed ganrif. Deuai Margaret Nicholas (gynt Jones) hithau o un o hen deuluoed yr ardal a fu'n ffermio Grugwellt Fach ar fynydd Margam, un o hen hafotai Abaty Margam, ers cenedlaethau. Yr oedd ei brodyr, John Morgan Jones, Merthyr a W. Margam Jones, Llwydcoed, yn weinidogion blaenllaw gyda'r Methodistiaid Calfinaidd. Dangosodd Morgan Nicholas dalent gerddorol eithriadol yn ifanc iawn: yn ôl y sôn
NICHOLAS, THOMAS EVAN (Niclas y Glais; 1879 - 1971), bardd, gweinidog yr Efengyl a lladmerydd dros y Blaid Gomiwnyddol . Bodlonodd y Llywodraeth sefydlu tribiwnal o dan gadeiryddiaeth y Barnwr John Morris (yn ddiweddarach yr Arglwydd Ustus Morris o Borth-y-gest) a gyfarfu yn Ascot. Rhyddhawyd y ddau ar ôl pedwar mis o garchar. Cyhoeddwyd sonedau'r carchar yn 1942 o dan y teitl Canu'r Carchar ac fe'i cyfieithwyd i'r Saesneg gan Daniel Hughes, Dewi Emrys a Wil Ifan a'i chyhoeddi yn Llundain yn 1948 fel The Prison Sonnets of T

Canlyniadau chwilio

1633 - 1644 of 2571 for "john hughes"