Y Bywgraffiadur Cymreig

BROCHWEL YSGYTHROG (fl. 550), tywysog llwfrddyn ar yr un amgylchiad. Yn ôl ystori Melangell, santes Pennant, yn cael ei chadarnhau gan Gerallt Gymro, yr oedd ganddo sedd frenhinol yn Amwythig, sedd nas cymerasid hyd yn hyn gan y Merciaid ac a elwid o dan yr enw Cymraeg Pengwern; weithiau dywedir mai dyma'r man y mae castell Amwythig arno yn awr, eithr ar brydiau eraill dywedir mai lle y saif eglwys S. Chad (Hen) yr oedd.
DAVIES, GLYNNE GERALLT (1916 - 1968), gweinidog (A) a bardd
OWAIN CYFEILIOG (c. 1130 - 1197), tywysog a bardd Nghyngor Rhydychen yn 1177. Ef oedd yr unig dywysog Cymreig i wrthod cefnogi ymgyrch yr archesgob Baldwin a Gerallt Gymro dros y Groesgad yn 1188, ac esgymunwyd ef am hynny. Ymddengys iddo estyn yr awenau i Wenwynwyn, ei fab, yn 1195, ac ymddeol i fynachlog Ystrad Marchell, lle y bu farw yn 1197, ac yno y claddwyd ef. Ei wraig gyntaf oedd Gwenllian, ferch Owain Gwynedd (hi oedd mam Gwenwynwyn); merch
teulu FITZ ALAN, arglwyddi Croesoswallt, Clun, ac Arundel fab - a oedd o'r un enw ag ef - yn lletya Gerallt Gymro a'r archesgob Baldwin yng nghastell Croesoswallt yn 1188. Oddeutu 1200, oherwydd ei briodas ag Isabel, merch ac etifeddes Elias de Say, daeth tiroedd Clun i'w feddiant; ac yn y flwyddyn 1202 bu'n cynorthwyo Gerallt Gymro yn ei ymdrech am esgobaeth Tyddewi. Ymosododd y brenin John ar dref Croesoswallt yn 1216, a llosgodd hi am fod JOHN FITZ ALAN
FITZGERALD, DAVID (bu farw 1176), esgob Tyddewi, 1148-76 Mab i Gerald de Windsor a Nest, ferch Rhys ap Tewdwr, ac ewythr i Gerallt Gymro. Clywir gyntaf amdano fel archddiacon Ceredigion a chanon Tyddewi. Ar ôl marw'r esgob Bernard bu anghydfod rhwng y canonwyr Cymreig ar y naill law a'r rhai Seisnig a Ffrengig ar y llaw arall, y naill rai o blaid cael esgob o Gymro a'r lleill yn erbyn hynny. Cafwyd cyfaddawd drwy ethol David, gan ei fod o linach
NEST (fl. 1120), tywysoges yn Neheubarth Merch Rhys ap Tewdwr Fawr a Gwladus, ferch Rhiwallon ap Cynfyn. Tua'r flwyddyn 1100 priododd Gerald o Benfro, a bu o leiaf dri mab o'r uniad - William, Maurice, a David Fitzgerald - ynghyd â merch, Angharad, gwraig William de Manorbier a mam Gerallt Gymro. Y mae'n amlwg ei bod yn wraig nodedig o brydweddol a swynol; bu'n ordderch i amryw. Enillodd iddi ei hun enwogrwydd (neu, o'r hyn lleiaf
CYNOG (fl. 500?), sant eglwys yn Llangunnock ar afon Garren yn sir Henffordd ac un yn Llangunnock ar afon Pill yn sir Fynwy; y mae Cwrt Brychan yn agos at yr ail. Dywedir i'w dad roddi iddo wddfdorch ac i hon ddyfod yn grair a ystyrid yn werthfawr iawn gan bobl yr holl gylch. Ni chadwyd mo'r dorch, ond dywed Gerallt Gymro iddo ef ei gweled ac y mae'n rhoddi disgrifiad ohoni; barnai Syr T. D. Kendrick (o'r Amgueddfa Brydeinig
CURIG (fl. 550?), sant Nawddsant Llangurig, plwyf mawr yn ne Arwystli ac efallai hefyd Eglwys Fair a Churig yn Sir Gaerfyrddin a Capel Curig yn Sir Gaernarfon. Adwaenid ef wrth y cyfenwau Curig Lwyd (sef y gwynfydedig) a Curig Farchog; yn ' Buchedd Curig ' (sydd yn waith diweddar) dygir ef i gysylltiad â Maelgwn Gwynedd. Yn amser Gerallt Gymro trysorid ei bawl bugeiliol - a addurniesid ag aur ac arian ac a oedd yn
HOARE, Syr RICHARD COLT (1758 - 1838), ail farwnig, hanesydd a hynafiaethydd Ceir manylion am ei yrfa a rhestr o'r amryw weithiau a gyhoeddodd yn D.N.B., eithr y mae ei gysylltiad â Chymru yn haeddu iddo sylw byr yn y gwaith hwn hefyd. Pan ddaeth ar daith trwy Gymru am y tro cyntaf dewisodd ddilyn yng nghamre Gerallt Gymro; cyhoeddodd Itinerarium Cambriae, seu laboriosae Baldvini Cantuarensis Archiepiscopi per William Legationis accurata Descriptio, auctore Silv. Giraldo
MAELGWN ap RHYS (c. 1170 - 1230), arglwydd Ceredigion mab yr arglwydd Rhys a Gwenllian, ferch Madog ap Maredudd. Ymddengys am y tro cyntaf yng ngwarchae Dinbych-y-pysgod yn 1187; cymerth arno arwydd y groes pan fu Gerallt Gymro yn teithio trwy Gymru yn 1188. Un byr o gorffolaeth ydoedd, terfysglyd ac ymladdgar, a pharodd ei ymarweddiad gryn ofid i'w dad yn ei flynyddoedd olaf. Yr oedd yn garcharor o 1189 hyd 1194 ac yn alltud pan fu Rhys farw yn
CADWALADR (bu farw 1172), tywysog chynorthwyodd ef i ennill cestyll Rhuddlan a Phrestatyn yn 1167. Goroesodd Cadwaladr ei frawd Owain, gan farw 29 Chwefror 1172. Fe'i claddwyd yn eglwys gadeiriol Bangor; gwelodd Gerallt Gymro yn 1188 feddrod dwbl y ddau frawd ym mur y presbyteri yn agos i'r allor fawr. Dywed Gerallt amdano ei fod yn dywysog haelionus dros ben; yr unig enghraifft o hyn ydyw rhoddi eglwys Nefyn yn rhodd i abaty Haughmond - y
BLEDRI ap CYDIFOR (fl. 1116-30), pennaeth Sant, Pwll Dyfach, Motlysgwm, a Phictwn. Y mae Bledri yn enw anghynefin, a naturiol ydyw gwneuthur y gwr mawr o Gaerfyrddin yr un un â'r ' Bledhericus ' y disgrifia Gerallt Gymro ef fel rhamantwr enwog a fuasai farw ychydig yn gynt. Y mae'n sicr fod yr iaith Norman-Ffrangeg yn cael ei siarad yn rhwydd gan un a wasanaethai fel lladmerydd rhwng y ddwy genedl. Eler gam ymhellach ac nid annaturiol - er

Canlyniadau chwilio

13 - 24 of 43 for "Gerallt"