Y Bywgraffiadur Cymreig

BADDY, THOMAS (bu farw 1729), gweinidog Annibynnol, ac awdur dda iawn eu byd, a myn traddodiad ei fod ef ei hunan yn ffasiynol ei ddiwyg ac yn marchogaeth ar geffyl da. Yr oedd yn gyfieithydd dyfal ar lyfrau diwinyddol (rhestr yn Ashton, Hanes llenyddiaeth Gymreig o 1651 O.C. hyd 1850, 167-77, a Williams, Llyfryddiaeth Sir Ddinbych, Rhan 3). Y mae ei gyfansoddiadau gwreiddiol - trosiad mydryddol o Ganiad Solomon (1725), ac emynau a atodwyd at Pasc y Christion
BALLINGER, Syr JOHN (1860 - 1933), llyfrgellydd cyntaf Llyfrgell Genedlaethol Cymru lwyddo ymhen amser i'w gwneud yn un o brif lyfrgelloedd cyhoeddus y deyrnas. Yn 1908 fe'i penodwyd yn llyfrgellydd cyntaf Llyfrgell Genedlaethol Cymru a oedd i'w hagor yn Aberystwyth y dydd cyntaf o Ionawr 1909. Fel llyfrgellydd a llyfryddwr yr enwogodd Ballinger ei hun. Er nad oedd yn Gymro o ran iaith, perthyn iddo'r clod o ffurfio llyfrgell Gymreig dda yng Nghaerdydd. Bu'n ffodus i gael gwyr fel
BARRETT, JOHN HENRY (1913 - 1999), naturiaethwr a chadwraethwr cyfres o wersylloedd carcharorion rhyfel ar draws yr Almaen a Gwlad Pwyl. Ymhlith ei gydnabod yno roedd John Buxton a oedd yn adnabod Ynys Sgogwm yn dda yn sgil ei briodas â Marjorie, un o chwiorydd Ronald Lockley, George Waterston a anafwyd yn wael yng Nghreta ac a fyddai'n nes ymlaen yn dod â bywoliaeth yn ôl i Fair Isle, a Peter Conder a ddaliwyd gyda 51fed Adran yr Ucheldir ym Mehefin 1940 ac a
BARTRUM, PETER CLEMENT (1907 - 2008), ysgolhaig achau Cymru Genealogical Tracts (1966), sy'n casglu ac yn golygu'r testunau achyddol cynharaf, gan eu cyflwyno am y tro cyntaf ar ffurf hygyrch a dibynadwy. Bu swyddogaeth bwysig i achau yng Nghymru erioed, ac o dan Gyfraith Hywel Dda roedd rheidrwydd cyfreithiol ar bawb i wybod eu hachau. Roedd astudiaeth o achau'r tywysogion a'r uchelwyr yn rhan o hyfforddiant traddodiadol y beirdd, ac mae casgliadau o'r achau hyn gan
BATTRICK, GERALD (1947 - 1998), chwaraewr tenis ogystal â senglau agored i fechgyn dan 18 oed yn Ffrainc a Gwlad Belg. Byddain datblygu yn fuan i fod y chwaraewr gorau erioed o Gymru yn y gamp. Er i Battrick gael ei ddisgrifio yn 1968 fel chwaraewr 'hynod o dda' gan Jack Kramer, cyn-bencampwr Wimbledon a sylwebydd tenis teledu'r BBC, ni chyrhaeddodd efallai ei botensial llawn. Bun byw yng nghysgod chwaraewyr megis Roger Taylor (ganwyd 1941) a Mark
BEDO BRWYNLLYS (fl. c. 1460), bardd o Frycheiniog Priodolir iddo lawer o ganu serch o'r math sydd yn nodweddiadol o ddilynwyr Dafydd ap Gwilym, ynghyd â nifer bychan o gywyddau ac awdlau crefyddol a mawl a marwnad i uchelwyr, yn eu plith gywydd marwnad i Syr Richard Herbert, 1469. Ceir hefyd gywyddau dychan rhyngddo ef ac Ieuan Deulwyn a Hywel Dafi.
BEUNO (bu farw 642?), nawdd-sant a goffeir yn bur gyffredinol yng Ngogledd Cymru O dan ei nawdd ef y mae Aberffraw, Trefdraeth, Clynnog, Penmorfa, Carngiwch, Pistyll, a Botwnnog yng Ngwynedd, a Llanycil, Gwyddelwern, Aberriw, a Betws Cydewain ym Mhowys; Llanfeuno yn Ewias Lacy ydyw'r unig gynrychiolydd yn y De. Clynnog (Celynnog yn wreiddiol) oedd y pwysicaf o lawer o'r sefydliadau hyn. Yn llawysgrif hynaf 'Dull Gwynedd' o gyfraith Hywel Dda ceir fod y corff clerigwyr a
BIRCHINSHAW, WILLIAM (fl. 1584-1617), bardd , er ei fod yn medru canu cywydd cadarn, 'byth ni ddysg un arfer dda.' Gorau peth gan y ddau, medd ymhellach, yw 'caru merched a diota,' ac 'i gael aur â'n i glera,' Ar t. 182 o'r un llawysgrif ceir gan Birchinshaw englyn i Rys Grythor, gyda'r dyddiad 30 Tachwedd 1584 wrtho, ac yn Chirk Castle Accounts 1605-66, t. 4, sonnir am dalu rhent am diroedd a ddelid gan bedwar o wŷr, yn cynnwys un
teulu BLAYNEY Gregynog, oedd yn feistr-tir da a chanddo ddiddordeb yn ei denantiaid. Fe'u cynorthwyai'n aml drwy brynu eu cynnyrch. Rhoddodd lawer o dir at wneud ffordd dda ac fe gefnogai gynlluniau plannu coed. Bu farw 1 Hydref 1795 ac fe'i claddwyd yn Nhregynon ar 6 Hydref.
BLEDDYN ap CYNFYN (bu farw 1075), tywysog cronicl a gedwid y pryd hyn yn Llanbadarn. Yr oedd rhinweddau'r tywysog delfrydol ynddo - tiriondeb tuag at elyn, caredigrwydd, hynawsedd, haelfrydedd tuag at y tlawd a'r diamddiffyn, a pharch i hawliau'r Eglwys. Gellir credu llawer o'r canmol hwn wrth gofio ei fod yn un o'r ychydig dywysogion a wnaeth ddiwygio cyfraith Hywel Dda. Ymhlith y cenedlaethau dilynol fe'i cofid ef fwyaf fel cyndad holl
BLEGYWRYD (fl. c. 945), awdurdod ar hen gyfreithiau Cymru Tystia amryw o'r MSS. hynaf o'r cyfreithiau i bwysigrwydd Blegywryd yng ngwaith y cyngor y parodd Hywel Dda ei gynnull yn y Ty-gwyn-ar-Daf yn Nyfed, c. 945. Sonnir am ddewis 13 o ddoethion o blith y cynulliad mawr i drefnu a golygu'r cyfreithiau, a chan mai Blegywryd yw'r unig un ohonynt a grybwyllir wrth ei enw, tebyg mai ef oedd bennaf. Gelwir ef yn ' athro,' 'yr un ysgolhaig doethaf
BLETHIN, WILLIAM (fl. 1575 hyd 1590), esgob Llandaf Yr oedd yn Gymro Cymraeg a ganwyd ef yn Shirenewton Court, sir Fynwy, o linach Hywel Dda; yr oedd ei gâr Morgan Blethin yn abad Llantarnam yn 1532. Priododd Blethin Anne Young, nith Thomas Young, prifathro Broadgates Hall, Rhydychen (esgob Tyddewi ac archesgob Caerefrog wedi hynny). Pan fu Anne farw yn 1589 priododd Blethin Anne arall yr un flwyddyn. Cafodd ei addysg yn New Inn (neu Broadgates

Canlyniadau chwilio

13 - 24 of 527 for "Hywel Dda"