Y Bywgraffiadur Cymreig

BLIGH, STANLEY PRICE MORGAN (1870 - 1949), tirfeddiannwr ac awdur Cilmeri a phrofir yn llyfryn The Improvement of Upland Grazings gan S. M. Bligh a F. J. Prewett yn y gyfres ' Progress of English Farming Systems ' (1930) fod y gwelliannau'n talu'n dda. Daeth Stapledon a Bligh yn gyfeillion clos, ac edrychai Stapledon ar ei gyfarfyddiad â Bligh fel un o ddigwyddiadau mwyaf pwysig ei fywyd. Dylanwadodd yn arbennig ar ffordd Stapledon o feddwl. Fe'i dysgodd i weld yr hyn
BOWEN, BEN (1878 - 1903), efrydydd a bardd gyntaf (1899-1900) yng Ngholeg y Brifysgol, Caerdydd. Yr oedd yn ail am y goron yn eisteddfod genedlaethol Lerpwl, 1900, a hawliodd ei bryddest ' Pantycelyn ' gryn sylw. Rhoes tysteb genedlaethol gyfle iddo dreulio Ionawr 1901 hyd Gorffennaf 1902 mewn gwledydd tramor, yn bennaf yn Kimberley, Deheudir Affrica. Erbyn hyn yr oedd wedi ei drwytho'n dda mewn llenyddiaeth Gymraeg a Saesneg. Ymddiddorai yn
BRADNEY, Syr JOSEPH ALFRED (Achydd Glan Troddi; 1859 - 1933), hanesydd sir Fynwy gradd D.Litt. 'er anrhydedd' gan Brifysgol Cymru yn 1923. Bu'n briod ddwywaith, y tro cyntaf â Rosa (bu farw 1927), merch Edward Jenkins, Nantygroes, sir Faesyfed, a'r ail dro a Florence, merch Francis E. Prothero, Malpas Court. Medrai Gymraeg yn bur dda a pharhaodd i ysgrifennu Lladin hyd ei farw, 21 Gorffennaf 1933.
BREEZE, EVAN (1798 - 1855), bardd Ganwyd yn Nôl Hywel, plwyf Llangadfan, Sir Drefaldwyn - yr oedd yn ŵyr i William Jones o'r un lle. Treuliodd y rhan fwyaf o'i oes fel ysgolfeistr a bu hefyd yn pregethu gyda'r Wesleaid. Ei enw barddol oedd Ieuan Cadfan. Cyhoeddodd ddwy gyfrol o ganeuon, y rhan fwyaf ohonynt yn garolau ac yn gerddi crefyddol. Un o'r cyfrolau oedd Yr Odlydd Cysurus, Cyfaill i'r trallodusyn cynnwys amrywiol ddyriau
BROOKE, Dâm BARBARA MURIEL (Barwnes Brooke o Ystradfellte), (1908 - 2000), gwleidydd ar gyfer etholiadau seneddol. Er gwaethaf ei hymdrechion cadarn i gymell ei phlaid yn yr etholaethau i gyfweld o leiaf un fenyw wrth ddewis ymgeiswyr, ni ddaeth llawer o lwyddiant i'w rhan. Ar ei hymddiswyddiad fel Is-gadeirydd ym 1964, dim ond un ar ddeg o Aelodau Seneddol Ceidwadol oedd yn fenywod. Gwerthfawrogwyd ei thalentau fel siaradwraig dda ac effeithiol ac fe gyfrannodd i ddarllediad ar
BRUCE, MORYS GEORGE LYNDHURST (4ydd Barwn Aberdâr), (1919 - 2005), gwleidydd a dyn chwaraeon Pwyllgorau Swyddi a'r rhai mewnol. Yr oedd yn gyfrifol am ddeddfwriaeth mesurau preifat ac, yn fynych, ef oedd yn y gadair yn sesiynau'r Ty. Llwyddodd yn y swydd: yr oedd yn boblogaidd gyda'r aelodau am ei hiwmor da ac am ei amhleidioldeb trwyadl, yr oedd yn gadeirydd da i'r pwyllgorau mewnol a datblygodd berthynas dda â'r asiantau a oedd yn gyfrifol am lywio'r ddeddfwriaeth breifat drwy'r Ty. Yn weinyddwr
teulu BULKELEY dod i awdurdod ym Môn pan dorrodd y Rhyfel Cartref allan, ac ef, yn naturiol ddigon, oedd arweinydd pobl y brenin yn yr ynys; mor dda y gwnaeth y gwaith fel y crewyd ef, yn gynnar yn 1644, yn arglwydd Gwyddelig o dan y teitl Viscount Bulkeley of Cashel. Ef oedd prif ysgogydd gwrthryfel ffuantus Môn (yn 1648); ac ef a ddioddefodd fwyaf oddi wrth amodau'r darostwng a'r ddirwy fawr a roddwyd ar war yr
BURTON, RICHARD (1925 - 1984), actor ffilm a llwyfan addysg dda yn yr ysgol gynradd ac yn ysgol ramadeg Port Talbot (nes ei fod yn 16 oed), lle daeth i sylw'r athro Saesneg Philip Burton, dyn dysgedig a chanddo'r ddawn i drosglwyddo'i gariad at y ddrama i'w ddisgyblion. Cafodd yr athro ei wneud yn warcheidwad y llanc ym 1943 ac fe gymerodd Richard ei gyfenw: un rheswm am hyn oedd hwyluso mynediad Richard i Rydychen, lle'r aeth i astudio am gyfnod o chwe
CADELL ap GRUFFYDD (bu farw 1175) fyth. Y flwyddyn nesaf cafwyd cyduno adnoddau milwrol a oedd braidd yn anarferol. Ymunodd Cadell a'i frodyr ieuainc gyda Fitzgerald Penfro gan ymosod ar Gasgwis, castell Walter Fitzwiz, a chael buddugoliaeth gyda chymorth Hywel ab Owain. Ar ôl cryfhau amddiffynfeydd Caerfyrddin yn 1150 a bwrw cyrch ar ardal Cydwch, teimlodd yn ddigon hy i ymosod ar afael gwyr y Gogledd ar Geredigion, ac nid hir y bu
CADWALADR (bu farw 1172), tywysog Clare, ferch Fitz Gilbert - uniad yn amcanu yn ddiamau at gryfhau ei afael ar Geredigion ac a'i gwnaeth yn nai i'r iarll Randolph. Gwnaeth bradwriaeth frawychus yn 1143 iddo gwympo allan â'i frawd. Caniataodd i'w ddilynwyr ladd mewn modd bradwrus y tywysog o Ddeheubarth, Anarawd ap Gruffydd, ac felly bu iddo syrthio dan wg teilwng Owain a orchmynnodd i'w fab Hywel ei ymlid o Geredigion. Cafodd loches
CADWALADR, ELLIS (fl. 1707-1740), bardd ,' sy'n cynnwys nifer o enwau clasurol, ei fod wedi cael addysg dda. Ceir nifer helaeth o'i ganeuon mewn llawysgrifau; cynnwys NLW MS 4971C: Llyfr John Beans tuag ugain. Bu'n fuddugol yn eisteddfod y Bala, Llungwyn, 1738, yng nghystadleuaeth y gadair.
CADWGAN (bu farw 1241), esgob Bangor dynnwyd ohono gan Gerallt Gymro yn ei Speculum Ecclesiae - darlun nad oes dim yn eisiau ynddo ond yr enw. Fe'i tynnwyd gyda rhyfyg diofn a dylid bod yn ofalus iawn rhag ei dderbyn yn ei grynswth. Serch hynny, gellir dywedyd a chredu bod Cadwgan yn fab i offeiriad o Wyddel a mam a oedd yn Gymraes, iddo dderbyn addysg glerigol dda, a dyfod yn fynach yn urdd y Sistersiaid. Daeth yn ben ar abaty Ystrad

Canlyniadau chwilio

25 - 36 of 527 for "Hywel Dda"