Y Bywgraffiadur Cymreig

SALESBURY, WILLIAM (1520? - 1584?), ysgolhaig a phrif gyfieithydd y Testament Newydd Cymraeg cyntaf Uchelwr o waed ydoedd, yn ail fab i Ffwg ap Robert ap Tomas Salbri Hen, ac Annes, ferch Wiliam ap Gruffydd ap Robin o Gochwillan. Ganed ef yn Llansannan, ond treuliodd y rhan fwyaf o'i oes yn y Plas Isa, Llanrwst. Addysgwyd ef yn Rhydychen, a thebyg mai yno y cefnodd ar Eglwys Rufain a throi'n Brotestant. Priododd Catrin Llwyd, chwaer y Dr. Elis Prys, Plas Iolyn. Er i Syr John Wynn o Wedir ac
teulu SCUDAMORE eu mab James â Mawd, merch Gruffydd ap Nicolas o'r Drenewydd, Dinefwr. Dychwelwyd Kentchurch a thiroedd eraill i etifeddion y briodas hon yn ddiweddarach.
SION CENT (1367? - 1430?), bardd Prin y gwyddys dim am ei fywyd. Gellir yn hyderus ddweud mai Siôn Cent oedd ei enw, er ei alw'n Siôn Gwent (er enghraifft gan Gruffydd Robert), yn Siôn y Cent, ac yn Siôn Kemp(t). Gelwir ef hefyd yn Ddoctor yn dra aml yn y llawysgrifau, ond nid yn y rhai hynaf. Y rheswm am yr amrywiaeth hwn yw'r cymysgu a fu yng nghof gwlad ar ororau Cymru a sir Henffordd rhyngddo a'r Dr. John Kent, Caerlleon, a
SMYTH, RHOSIER (1541 - 1625), offeiriad Pabyddol a chyfieithydd yn Gymraeg Saeson a orfu, a diarddelwyd Smyth o'r coleg am iddo wrthod cymryd ei urddo'n offeiriad a dychwelyd i Loegr yn genhadwr. Tywyll yw ei hanes wedi hyn; efallai iddo gael nawdd gan ei gyfeillion Owen Lewis a Gruffydd Robert. Y mae'n debyg bod rhyw sail i'r honiad a geir yn Y Drych Cristianogawl yn 1585 ei fod yn byw yn Rouen y pryd hwnnw; efallai mai ef oedd y ' Doctor Smythy ' a arwyddodd, ynghyd ag
teulu THELWALL Plas y Ward, Bathafarn, Plas Coch, Llanbedr, chwe sir Gwynedd.' At hyn oll medrai lunio englyn cywrain fel y prawf ei gyfraniad ef i'r ymryson a fu rhyngtho a Syr Rhys Gruffydd a William Mostyn (NLW MS 1553A (761)). Priododd (1) Alis, merch Robert Salisbury o Rug, (2) Jane, merch John Massy o Broxon, sir Gaer, (3) Margaret, merch Syr William Gruffydd o'r Penrhyn. Bu farw 15 Ebrill 1586, a chladdwyd ef yn Rhuthyn. Mab hynaf Simwnt Thelwall o'i
teulu THOMAS Coed Alun, Aber, (bu farw 1586), i fyny yn llys y dduges Somerset, a chafodd yr un manteision addysg â mab y dduges - trwy hyn daeth yn gyfarwydd â Lladin, Eidaleg, Sbaeneg, a Saesneg; medrai Gymraeg hefyd ond odid. Priododd Elin, ferch William Gruffydd, Caernarfon, un o feibion Syr William Gruffydd o'r Penrhyn. Bu'n siryf Caernarfon, yn 1580-1, yn aelod seneddol dros y sir yn 1584-5, ac mewn gwasanaeth milwrol yn
THOMAS ap RHODRI (c. 1295 - 1363) nai Llywelyn ap Gruffydd; mab Rhodri ap Gruffydd a merch o'r enw Catherine. Etifeddodd stadau ei dad yn 1315. Cafodd wared o'r rhan fwyaf o'i stad yn sir Gaerlleon (Fawr) a byw yn Tatsfield, ei faenor yn Surrey. Yn ddiweddarach prynodd faenor Bidfield yn sir Gaerloyw a maenor Dinas ym Mechain Iscoed a thrwy hynny aildrefnu iddo'i hun gysylltiad tiriogaethol â Chymru. Y mae'n amlwg fod iddo fwy o
THOMAS PENLLYN (bu farw 1623), bardd . Canodd amryw gywyddau i deulu Salsbri, Llewenni, a hefyd i'r Doctor John Davies, Mallwyd. Ceir marwnadau iddo gan Richard Phillip a Gruffydd Hafren yn NLW MS 719B a Cwrtmawr MS 11B.
THOMAS, EVAN (bu farw 1781) Cwmhwylfod, Sarnau, copïydd a pherchennog llawysgrifau Golygodd E. Stanton Roberts un o'i lawysgrifau (NLW MS 686B) a'i gyhoeddi o dan y teitl Llysieulyfr Meddyginiaethol a briodolir i William Salesbury (Liverpool, 1916). Bu Cwrtmawr MS 1D (un o lawysgrifau Ellis Gruffydd, y sawdiwr o Galais, ac yn cynnwys adrannau ar feddyginiaeth a llysiau) a NLW MS 642B yn eiddo Evan Thomas, ac erbyn hyn gellir dywedyd hefyd iddo fod yn berchen NLW MS 4581B sydd
THOMAS, MORRIS (1874 - 1959), gweinidog (MC), llenor a hanesydd phenodwyd ef i ysgrifennu hanes henaduriaeth Llŷn ac Eifionydd, gwaith a adawyd heb ei orffen gan Henry Hughes, Bryncir. Yn ôl ei dystiolaeth ef ei hun, diflasodd Morris Thomas ar y gwaith ac ar y dasg o geisio datrys nodiadau Henry Hughes, a throes y deunydd yn nofel. Hanes Methodistiaeth gynnar Llŷn yn nyddiau Morgan Gruffydd yw Toriad y Wawr. Ysgrifennodd nofel arall, Y clogwyn melyn, ond nis
THOMAS, RACHEL (1905 - 1995), actores bygythiad o du llongau tanfor lluoedd yr Almaen yn ystod blynyddoedd cynnar yr Ail Ryfel Byd, methodd â theithio i America i fynychu prawf sgrin. Wrth i gyfrwng y teledu feithrin cynulleidfa ffyddlon o ganol y 1950au ymlaen, fe'i gwelid yn gyson ar y sgrin fach mewn cynyrchiadau Saesneg a Chymraeg. Ymddangosodd mewn dramâu megis Y Dieithryn (awdur D.T. Davies, cynh. Dafydd Gruffydd, BBC, 1957), After the
THOMAS, SIENCYN (1690 - 1762), crydd, pregethwr Ymneilltuol, a phrydydd , ei fod, er yn gymharol ieuanc, ymhell ar y blaen ar ei gyfeillion llenyddol yn neau Aberteifi yn ei feistrolaeth ar gerdd dafod a'i adnabyddiaeth o arddull draddodiadol y cywyddau. Mae ar ei orau yn ei farwnad i Ifan Gruffydd, y Tŵr Gwyn, a luniwyd yn 1735. Crefyddol a moesegol iawn yw ei gerddi rhydd, a dyry le amlwg ynddynt i'r gynghanedd a'r odl fewnol. Ef oedd y cyntaf o feirdd Ceredigion i

Canlyniadau chwilio

253 - 264 of 284 for "gruffydd"