Y Bywgraffiadur Cymreig

SEISYLL BRYFFWRCH (fl. 1155-75), bardd Y peth cyntaf a wyddom amdano yw iddo ymryson â Chynddelw am benceirddiaeth Madog ap Maredudd, tywysog Powys (bu farw 1160). Ceir yr englynion ymryson yn llawysgrif Hendregadredd 71b-72a, ac yn The Myvyrian Archaiology of Wales 154a. Dywed Seisyll yn un o'r englynion hyn ei fod o linach ' Culfardd,' sef, y mae'n debyg ' Culfardd hardd hen ' y sonia ' Iolo Goch ' amdano (I.G.E., xvii, 36). Canodd
GRUFFUDD GRYG (fl. ail hanner y 14eg ganrif), bardd marwnad Rhys ap Tudur. Troer at yr ymryson â Dafydd ap Gwilym am nodau amseryddol. Yn gyntaf oll, rhaid pwysleisio mai cellwair yw'r dilorni a phardduo. Pentyrra'r beirdd gabl ffiaidd ar famau ei gilydd, gan ddychanu mewn iaith gyfoethog o eirfa'r cwterydd. Yn lle moli yn null penceirddiaid, y gamp yw dangos eu medr fel bawgeiniaid. Ymunwyd yn yr 'hwyl' gan Iolo Goch, Ithel Ddu, Tudur Goch, ac eraill
JONES, ROBERT (1810 - 1879), clerigwr ac awdur Owen … with his Life and Correspondence (dwy gyfrol) ac yn 1877 The Works of Iolo Goch, with a sketch of his life, ond torrwyd ar draws hyn gan ei farwolaeth. Yr oedd yn aelod pybyr o Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, ac yn 1876 penodwyd ef yn olygydd Y Cymmrodor; rhoddes gryn gefnogaeth i'r eisteddfod genedlaethol, ac i Goleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, yn ei flynyddoedd cynnar. Yr oedd yn
RHYDDERCH AB IEUAN LLWYD (c. 1325 - cyn 1399?), cyfreithiwr a noddwr llenyddol gynnar â'r 1340au canodd Dafydd ap Gwilym ffug-farwnad iddo yn dathlu ei gyfeillgarwch agos â'i gyfyrder Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch ap Llywelyn Gaplan, a cheir awdl i'r ddau gyfaill gan Lywelyn Goch ap Meurig Hen hefyd. Yn ei ddisgrifiad o gylch barddol yn y de-orllewin, sonia Iolo Goch am 'annerch Rhydderch rhoddiad / Ab Ieuan Llwyd', a diau i Iolo ganu cerddi eraill iddo nas diogelwyd. Mae'r
ROBERTS, THOMAS (1884 - 1960), addysgwr ac ysgolhaig a Llywelyn Goch. Yn yr ail argraffiad yn 1935 ychwanegodd Thomas Roberts rai cywyddau a diwygiodd y rhagymadroddion. Yn 1925 cydweithiodd eto â Henry Lewis ac Ifor Williams ar y casgliad Cywyddau Iolo Goch ac eraill, gan fynd yn gyfrifol am gerddi Gruffudd Llwyd ac Ieuan ap Rhydderch, ac ar gyfer yr ail argraffiad yn 1937 helaethodd y rhagymadroddion a diwygiodd destunau'r cywyddau. Bu bwlch go
LEWIS, HENRY (1889 - 1968), ysgolhaig Cymraeg a Cheltaidd, ac Athro prifysgol yrfa hefyd bu'n golygu a dehongli gwaith beirdd yr oesoedd canol. Ei ddau gyfraniad mwyaf arbennig yn y maes hwn yw ei waith ar Iolo Goch ar gyfer Cywyddau Iolo Goch ac eraill (1925 ac 1937), a Hen gerddi crefyddol (1931), a oedd yn llafur arloesol ar adran bwysig o waith y Gogynfeirdd. Golygodd hefyd rai testunau o gyfnod y Dadeni megis Hen gyflwynadau (1948), a rhai diweddar fel Llanwynno
ASHTON, CHARLES (1848 - 1899), llyfryddwr a hanesydd llenyddiaeth Cymru ), 'Y bywyd gwledig yng Nghymru' (1890), 'Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1651 hyd 1850' (1891; cyhoeddwyd hwn gan Gymdeithas yr Eisteddfod Genedlaethol yn 1893), 'Llyfryddiaeth Gymreig y bedwareddganrif-ar-bymtheg' (1892; cyhoeddwyd rhan o'r gwaith yn 1908; am y rhan sydd heb ei gyhoeddi gweler N.L.W. National Eisteddfod Association MS., Rhyl (1892), 23); a 'Gwaith Iolo Goch' (1894; cyhoeddwyd hwn yn
HOWEL ap GRUFFYDD (bu farw c. 1381) yn y castell yn amser Howel gan Iolo Goch. Gwraig Howel oedd Tanglwst, merch i ŵr o'r enw David Fychan ap Howel. Bu iddo un mab, Gruffydd, na adawodd unrhyw etifeddion uniongyrchol, eithr yr oedd llawer o hen deuluoedd Eifionydd yn olrhain eu hach i Einion, brawd hŷn i Syr Hywel.
ELIS GOCH, bardd
DAFYDD ap BLEDDYN (bu farw 1346), esgob Esgob Llanelwy ar ôl marw Llywelyn ap Llywelyn, 1314. Yn ôl Iolo Goch (Gwaith, gol. C. Ashton, 273), yr oedd o linach Uchtryd; o'r herwydd, fe'i gwneir gan yr achau yn frawd Ithel Anwyl ac yn nai Ithel Fychan, deuwr o ddylanwad yng ngwlad Fflint yn nechrau'r ganrif (Powys Fadog, iii, 106; iv, 154). Yr un ydoedd yr esgob, y mae'n bosibl, â'r ' David ab Bleyney, parsone de Kirkyn (Cilcen ?)' a
TREVOR, JOHN (bu farw 1410), esgob Llanelwy brenin. Bu farw ar 10 neu 11 Ebrill 1410, pan oedd ar genhadaeth i Baris, lle y claddwyd ef yn abaty S. Victor. Yr oedd iddo o leiaf un edmygydd pan oedd yn esgob Llanelwy cyn dechrau y gwrthryfel, gân i Iolo Goch gyfansoddi dau gywydd moliant iddo. Y mae seiliau cryfion dros gasglu fod Trefor hefyd yn awdur gwaith adnabyddus ar herodraeth - y Tractatus de Armis, a'r fersiwn Gymraeg ohono; ac iddo
HOPCYN, WILIAM (1700 - 1741), bardd O Langynwyd yn Nhir Iarll, na wyddom odid ddim amdano. Mynnai ' Iolo Morganwg ' yn ei hen ddyddiau mai ef oedd y gŵr o'r enw hwnnw a gladdwyd yno yn 1741, a derbyniwyd y farn hon gan wŷr y ganrif ddiwethaf. Dywedid hefyd ei fod yn dowr ac yn blastrwr. Er hynny, haerai ' Iolo ' yn ei ddyddiau bore eu bod ill dau yn gyd-ddisgyblion yng ' Nghadair Morgannwg ' yn 1760. Ni ellir bod yn sicr ond o un

Canlyniadau chwilio

13 - 24 of 271 for "iolo goch"