Y Bywgraffiadur Cymreig

WILLIAMS, THOMAS OSWALD (ap Gwarnant; 1888 - 1965), gweinidog (U), llenor, bardd, gŵr cyhoeddus Ganwyd 10 Mai 1888, yn un o bedwar o blant Rachel a Gwarnant Williams, ffermwr, bardd a gŵr cyhoeddus, fferm Gwarnant, plwyf Llanwenog, Ceredigion. Cafodd ei addysg yn ysgol Cwrtnewydd ac ysgol Dafydd Evans, Cribyn (1901-02); a chael ei brentisio'n ddisgybl athro; am gyfnod o ddeng mlynedd bu'n is-athro yn ysgol Blaenau, Gors-goch, ac ysgol Cwrtnewydd. Yn 1911, ' heb awr o ysgol eilradd ' aeth i
DWN, HENRY (cyn c. 1354 - Tachwedd 1416), uchelwr a gwrthryfelwr wyrion Gruffudd ac Owain yn 1439, ond ni chafodd ei thalu fyth, ac o'r diwedd yn 1445, ymhell wedi marwolaeth Dwn, fe'i diddymwyd. Yn y cywydd 'Ymddiddan yr Enaid â'r Corff' a ganwyd tua 1375-82, mae Iolo Goch yn sôn am dri o 'wŷr Cydweli' fel argwlyddi rhyfel, gan gyfeirio mae'n siŵr at Henri Dwn a'i deulu. Ac mae Lewys Glyn Cothi yn enwi Henri Dwn mewn cerdd i Wilym ap Gwallter, gŵr yr oedd ei fam yn
WILLIAMS, THOMAS (Gwilym Morganwg; 1778 - 1835), bardd Ganwyd ym Melin Gallau, plwyf Llanddety, sir Frycheiniog, 20 Tachwedd 1778, mab William Thomas. Symudodd y teulu tua 1781 i fyw ym Melin Pontycapel, Cefncoedycymer. Dywed llythyr Taliesin ab Iolo iddo ddechrau gweithio tua saith oed mewn lefel lo a oedd gan ei dad. Ni ddywedir fawr am yr addysg fore a gafodd ond iddo ddechrau llenydda pan oedd yn llanc ifanc. Pan oedd tua 27 aeth i Lundain, ond
NICOLAS, DAFYDD (1705? - 1774), bardd Tybiai T. C. Evans ('Cadrawd') mai ef oedd y gŵr o'r enw hwn a aned yn Llangynwyd yn 1705. Yr oedd yr hen bobl, meddai, yn sôn amdano fel un a fu'n cadw ysgol yn y plwyf. Rhestrai 'Iolo Morganwg' ef ymhlith y llenorion a oedd wedi eu haddysgu eu hunain. Bu'n byw wedi hynny yn Ystrad Dyfodwg, ac efallai yng Nglyncorrwg ac yng Nghwm-gwrach. Y mae'n gwbl bosibl mai ysgolfeistr crwydrad ydoedd yn y
EVANS, HUGH (1790 - 1853), milfeddyg a cherddor Ganwyd yn 1790, mab Evan a Gwen Evans, Pencraig Fawr, Betws Gwerfyl Goch, Sir Feirionnydd. Yr oedd yn gerddor da, ac yn chwaraewr medrus ar y sielo. Ef hefyd oedd arweinydd y canu yn eglwys Betws Gwerfyl Goch. Yn 1837 sefydlwyd ' Cymdeithas Gantorawl Cerrig-y-drudion ' ac o dan ei nawdd cyhoeddodd Hugh Evans Holwyddoreg ar Egwyddorion Peroriaeth, yn rhannau dau swllt yr un, ar gyfer cyfarfodydd
GUTUN GOCH BRYDYDD (fl. c. 1550?), bardd
CYNFRIG ap DAFYDD GOCH (fl. c. 1420), bardd Ceir amryw o gywyddau o'i waith, yn eu plith dau gywydd mawl i Wiliam o'r Penrhyn, cywydd i ofyn paun a pheunes gan Robin ap Gruffydd Goch dros Lowri Llwyd ferch Ronwy, a chywydd i Dudur ap Iorwerth Sais (Rhys ap Cynfrig Goch yn ôl Cwrtmawr MS 244B (52); Gruffydd Gryg yn ôl Llanstephan MS. 11 (105), Peniarth MS 64 (122), a NLW MS 3047C (793)).
RHYS ap GRUFFYDD (bu farw 1356) , cefnder ei dad, a hefyd â'r bardd Dafydd ap Gwilym (mab cefnder o ochr ei fam). Y mae gan Ddafydd gyfeiriad at Syr Rhys mewn cân a gyfansoddodd oddeutu 1346. Y mae gan Iolo Goch hefyd gywydd marwnad iddo.
DAVIES, EDWARD (Iolo Trefaldwyn; 1819 - 1887), eisteddfodwr a bardd eisteddfodau lleol a chyfarfodydd cystadleuol. Ychydig cyn ei farw cyhoeddodd Caneuon Iolo Trefaldwyn. Yr oedd yn englynwr medrus ac yn un o'r rhai gorau am lunio beddargraff. Bu'n godwr canu yng nghapel Seion, Wrecsam, am 21 mlynedd. Bu farw 4 Ionawr 1887, a chladdwyd ef ym mynwent newydd Wrecsam.
WILLIAMS, EDWARD (Iolo Morganwg; 1747 - 1826), bardd a hynafiaethydd Saesneg, Poems, Lyric and Pastoral, 1794. Cyfansoddodd lawer o emynau, a chyhoeddwyd hwy yn 1812, 1827, a 1834 o dan y teitl, Salmau yr Eglwys yn yr Anialwch. Cyhoeddodd rai man lyfrynnau eraill. Un o'r achosion amlycaf ym meddwl Iolo o'r 1790au ymlaen oedd yr ymgyrch i ddiddymu caethwasiaeth eiddo ('chattel slavery'). Dyddiwyd ei gerdd ddiddymol gynharaf i c.1789 - yn ystod cyfnod o dwf sylweddol yn yr
WILLIAMS, GRIFFITH JOHN (1892 - 1963), Athro prifysgol ac ysgolhaig Cymraeg dyfarnwyd iddo radd M.A. am draethawd ar ' The verbal forms in the Mabinogion and Bruts '. Yn y cyfamser, ar anogaeth J. H. Davies a chyda chymorth ysgoloriaeth ychwanegol aeth ati i astudio llawysgrifau Llanofer a drosglwyddwyd i'r Llyfrgell Genedlaethol yn 1917. Dyna sut y dechreuodd ymddiddori ym mywyd a gwaith Iolo Morganwg (Edward Williams), ei brif faes ymchwil o hynny hyd ddiwedd ei oes. Yn 1918
HOPCYN ap TOMAS (c. 1330 - wedi 1403), uchelwr a drigai yn Ynysdawy ym mhlwyf Llangyfelach, mab Tomas ab Einion, sef yr Einion hwnnw y mynnai ' Iolo Morganwg ' mai Einion Offeiriad ydoedd. Lluniodd ' Iolo ' bob math o straeon am y teulu hwn, a throes Hopcyn yn fardd, yn awdur rhamantau a damhegion a gramadegau, etc. Ymgais a geir yma i egluro'r cyfeiriadau a geir ato yng nghanu beirdd y 14eg ganrif. Ceir yn ' Llyfr Coch Hergest ' bump o

Canlyniadau chwilio

25 - 36 of 271 for "iolo goch"