DAVIES, JOHN PHILIP (1786 - 1832), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, esboniwr, diwinydd

Ganwyd 9 Mawrth 1786, mab i David Davies, clerigwr ym Mangor Teifi a Henllan, Ceredigion. Ymunodd â'r Bedyddwyr yn Nhrefach ac ymaelodi'n ddiweddarach yn Llandysul, lle y gweinidogaethai Daniel Davies, brawd ei dad. Dechreuodd bregethu yn 1804, ac ar gymhelliad Titus Lewis aeth' ar daith genhadol i'r Gogledd ac ymsefydlodd yn weinidog ar Fedyddwyr Sir y Fflint yn Nhreffynnon yn 1810. Symudodd i Lerpwl yn 1811 a thrachefn i Lundain yn 1813. Daeth yma i gyswllt agos ag Andrew Fuller, ysgrifennydd Cymdeithas Genhadol y Bedyddwyr. Dychwelodd i Gymru yn 1815 i ofalu am eglwysi Glanyfferi a Chydweli, a symudodd i Dredegar yn 1817 lle y bu hyd ei farw, 23 Awst 1832.

Ef oedd apostol Calfiniaeth gymedrol Andrew Fuller yng Nghymru. Ymwrthodai â'r Uchel Galfiniaeth a oedd yn dra phoblogaidd yn ei ddydd. Ni fynnai ef gysylltu'r Iawn â dioddefaint Crist eithr â'i berson. Dysgai'r Uchel Galfiniaid athrawiaeth Iawn Gytbwys, sef bod dioddefiadau Crist o'r un pwys â phechodau'r etholedigion, dros y rhai yn unig y bu farw. Daliai J. P. Davies fod Iawn Crist, yn rhinwedd anfeidroldeb ei berson, yn ddigonol i ddynolryw gyfan, a chan na chredai fod anallu naturiol mewn dyn i gredu'r efengyl, taerai mai dyletswydd pob gwrandawr oedd ei derbyn. Credai yntau yn Neilltuolrwydd y Prynedigaeth, eithr lleolai'r neilltuolrwydd yng nghyfaddasiad effeithiau'r Iawn at yr etholedigion yn unig, ac nid yn rhinwedd yr Iawn ei hun. Cymerth ran flaenllaw yn y ddadl Ffwleraidd yn Seren Gomer, 1822-3, o dan y ffugenw ' Mab Dewi Ddu.' Cyhoeddodd amryw ysgrifau a phregethau yn Seren Gomer (1822-3, 1818, 1824, 1825), ynghyd â chyfieithiad o gyfrol A. Fuller ar ddatguddiad. Wedi ei farw cyhoeddodd D. Rhys Stephen ei draethodau diwinyddol, gan gynnwys byr-gofiant iddo. Yr oedd J. P. Davies yn un o bregethwyr huotlaf ei ddydd ac yn ddiwinydd galluog a ddylanwadodd yn drwm ar ddiwinyddiaeth y genedl.

Awdur

• Y Parchedig Brifathro Tom Ellis Jones, (1900 - 1975)

Ffynonellau

• D. Rhys Stephen, Traethodau ar amrywiol o bynciau athrawiaethol y grefydd Gristionogol ynghyd â nodiadau ar ddyscyblaeth eglwysig (Caerfyrddin 1834) (yn cynnwys byr gofiant)
• Trafodion Cymdeithas Hanes Bedyddwyr Cymru, 1927, 1936
• Hanes y Bedyddwyr yn Nghymru, iv, 49
• David Jones, Hanes y Bedyddwyr yn Neheubarth Cymru (1839), 417
• T. R. Roberts, Eminent Welshmen: a short biographical dictionary of Welshmen... from the earliest times to the present (1908), 50
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870), 222
• Josiah Thomas Jones, Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru (Aberdâr 1867-70), i, 105
• Notable Welshmen (1700–1900) (1908), 176
• T. Morgan, Enwogion Cymreig 1700-1900 (1907), i, 93
• Thomas Edwards, Hanes y Bedyddwyr yn Salem, Glanyfferi, o'u dechreuad hyd 1890
• Joseph Davies, Bedyddwyr Cymreig Glannau'r Mersi, sef, Hanes dechreuad a thwf Eglwysi Bedyddwyr Llynlleifiad, etc (Lerpwl 1927), 20
• Y Greal sef Cylchgrawn Misol at wasanaeth y Bedyddwyr, 1870

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733607

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/