EDWARDS, EDWARD (1726? - 1783?), clerigwr ac ysgolhaig

Ganwyd yn Talgarth, Tywyn, Meirionnydd, yn fab i Lewis Edwards, 'yswain.' Ymaelododd yng Ngholeg Iesu, Rhydychen, fis Mai 1743, 'yn 17 oed'; graddiodd yn Ionawr 1746/7 (B.D. 1756, D.D. 1760). Etholwyd ef yn gymrawd yn 1747, a bu'n gymrawd hyd 1783, gan ddal hefyd (o 1770 beth bynnag) reithoraeth Bessels-leigh gerllaw Rhydychen; o 1762 hyd 1783 yr oedd yn is-brifathro'r coleg. Ymddiswyddodd yn 1783 i gymryd rheithoraeth Aston Clinton, Swydd Buckingham; ac yn ôl llythyr gan Samuel Johnson yr oedd wedi marw erbyn 1784. Yr oedd Johnson ac yntau'n gyfeillion ac yn llythyru â'i gilydd, a bu Johnson yn aros gydag ef yng Ngholeg Iesu yn 1782. 'My convivial friend' yw disgrifiad Johnson ohono, a chadarnheir yr awgrym gan Richard Morris pan edrydd ef hanes derbyn Edwards yn aelod o'r Cymmrodorion yn 1763. Gwyddai ryw gymaint am bethau Cymraeg, ond Groeg oedd ei faes. Bu'n hir arfaethu cyhoeddi argraffiad o Memorabilia Xenophon. Cyhoeddodd ym 1773 draethawd ar y foeseg Socrataidd a adlewyrchir yn y llyfr hwnnw; a chyn ei farw yr oedd wedi argraffu'r testun Groeg a chyfieithiad Lladin ohono, ond wedi ei farw y cwplawyd y gwaith (1785) gan ei gyfaill a'i gyd-Gymmrodor Henry Owen. Bu farw 2 Medi 1783.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)

Ffynonellau

• Foster, Alumni Oxonienses: the members of the University of Oxford
• Hardy, Jesus College (1899), 177-8
• The Life of Samuel Johnson, LL. D comprehending an account of his studies and numerous works, in chronological order, a series of his epistolary correspondence and conversations with many eminent persons, and various original pieces of his composition, never before published the whole exhibiting a view of literature and literary men in Great Britain, for near half a century, during which he flourished in three volumes (Dulyn 1792), arg. Birkbeck Hill, iii, 367, 529
• J. H. Davies (gol.), The Letters of Lewis, Richard, William, and John Morris, of Anglesey, (Morrisiaid Môn) 1728-1765 (1907–9), cyf. II, 531, 565
• Y Cymmrodor, 1951, 77)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q5342738

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/