EDWARDS, JOHN ('Siôn Ceiriog '; 1747 - 1792), bardd ac areithiwr

Ganwyd yng Nglynceiriog yn sir Ddinbych. Aeth i Lundain yn ŵr ifanc, ac wedi dyfod i gysylltiad ag Owen Jones (' Owain Myfyr ') a Robert Hughes ('Robin Ddu o Fôn'), ymunodd a Chymdeithas y Gwyneddigion. Ef oedd un o'r aelodau amlycaf o hynny hyd ei farw yn Medi 1792. Bu'n ysgrifennydd yn 1779, yn llywydd yn 1783, ac edrychid arno fel bardd y gymdeithas. Pan gynigiodd y Cymmrodorion 'fath arian' am farwnad i Richard Morris yn 1780, canodd 'Siôn Ceiriog' gan benrydd 'bindaraidd' (B.M. Add. MS. 14993, 57-8). Er mai Richard Jones, Trefdraeth, a enillodd y 'bath arian,' mynnai'r gymdeithas mai cân 'Siôn Ceiriog' oedd yr orau, a chafodd yr hyn a elwid yn 'honorary medal.' Ar wahân i hyn, ychydig o'i waith barddol a gadwyd. Y mae'n eglur ei fod yn 'gymeriad,' ac enillodd enw mawr fel areithiwr huaŵdl yng nghyfarfodydd y Gwyneddigion, a hefyd yng Nghymdeithas y Caradogion. Yr oedd yn ŵr ffraeth, hytrach yn benboeth ac yn anghyfrifol, a'i hoff ddifyrrwch ydoedd herio ei gymdeithion Llundeinig. Dywed John Jones, Glan-y-gors, ei fod yn seryddwr, yn gerddor, ac yn hanesydd, ond ni wyddom ddigon i roi barn ar yr haeriad hwn.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Griffith John Williams, (1892 - 1963)

Ffynonellau

• Leathart, Origin and Progress of the Gwyneddigion Society of London (London 1831), 16
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870), 115-6
• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1926-7, 113-4
• T. Morgan, Enwogion Cymreig 1700-1900 (1907)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q6231368

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/