EINION OFFEIRIAD (c. 1320), y gwr y cysylltir ei enw â'r gramadeg neu'r 'llyfr cerddwriaeth' cynharaf sydd gennym

Enw: Einion Offeiriad
Rhyw: Gwryw
Galwedigaeth: y gwr y cysylltir ei enw â'r gramadeg neu'r 'llyfr cerddwriaeth' cynharaf sydd gennym
Maes gweithgaredd: Barddoniaeth; Ysgolheictod ac Ieithoedd
Awdur: Griffith John Williams

hynny yw, llyfr yn trafod celfyddyd cerdd dafod, ac yn rhoddi talfyriad Cymraeg o'r gramadeg Lladin a ddefnyddid yn yr Oesoedd Canol. Canodd awdl i Rys ap Gruffudd ap Hywel ap Gruffudd ab Ednyfed Fychan, a pherthyn hon i'r cyfnod 1314-22. Myn Syr Thomas Williams yn NLW MS 3029B mai gwr 'o Wynedd ' ydoedd, ac iddo lunio'r gramadeg 'yr ynrrydedd a Moliant' i'r un Rhys ap Gruffudd. Ni chyfeirir ato yn y copïau cynharaf o'r gramadeg ond yn unig fel gwr a luniodd dri mesur. Ar wahân i hyn, ni wyddom ddim amdano. Ceisiodd ' Iolo Morganwg ' ddangos mai ef oedd tadcu Hopcyn ap Tomas ab Einion o Ynys Dawy, uchelwr llengar a flodeuai yn ail hanner y 14eg ganrif, ond nid oes dim sail i hynny.

Awdur

Yr Athro Emeritus Griffith John Williams, (1892 - 1963)

Ffynonellau

Y Cymmrodor, xxvi, 115-46
Y Beiriniad: cyhoeddiad trimisol, er egluro gwyddoriaeth, gwladyddiaeth, llenyddiaeth a chrefydd, v, 129-34
Bulletin of the Board of Celtic Studies, ii, 184-200
Saunders Lewis, Braslun o Hanes Llenyddiaeth Gymraeg (1932), 51-65
G. J. Williams ac E. J. Jones, Gramadegau'r Penceirddiaid (1934), xiii-xlii
G. J. Williams, Traddodiad Llenyddol Morgannwg (1948), 9-14

Darllen Pellach

Erthygl Wicipedia: Einion Offeiriad

Dolenni Ychwanegol

Wikidata: Q13128133

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/

Cywiriadau

EINION OFFEIRIAD (bu farw 1353)

Gellir bod yn fwy pendant ynglyn ag Einion Offeiriad. Yr oedd un o'r enw yn berson Llanrug. Bu ef farw yn 1349. Y mae'n bosibl mai gwybod am ei enw ef a barodd i Thomas Wiliems leoli awdur y gramadeg yng Ngwynedd. Ond mewn erthygl yn Mwletin Bwrdd y Gwybodau Celtaidd, 20, tt. 339-347, dadleuir yn gryf gan J. Beverley Smith dros uniaethu'r gramadegydd â'r Einion Offeiriad a gafwyd yn euog o fod yn gyfrannog yn llofruddiaeth Iorwerth ab Iau gan Ruffudd ap Morgan ab Einion ym Mabwynion neu Gaerwedros yn 1344. Yng nghyfrifon profost cwmwd Mabwynion am y flwyddyn 1352-53 cofnodir ymhlith tiroedd siêd a oedd yn llaw'r brenin un erw o dir a fuasai'n eiddo i Einion Offeiriad, ac ymhlith cyfrifon siambrlen deheudir Cymru am 1354-55 cofnodir taliad am selio gweithred a ddyddiwyd ar ddydd olaf Ionawr 1354 i drosglwyddo tir a fu'n eiddo i Einion Offeiriad yng nghwmwd Gwidigada. Tybir mai'r un Einion a ddaliasai dir ym Mabwynion a Gwidigada. Bu hwn farw yn ôl pob tebyg yn 1353.

Awdur

Evan David Jones, (1903 - 1987)

Ffynonellau

Bulletin of the Board of Celtic Studies, 20, 339-47; 10, 151
T. Parry, The Welsh Metrical Treatise attributed to Einion Offeiriad ( Llundain 1961 )

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/