EVANS, EVAN WILLIAM (1860 - 1925), cyhoeddwr a golygydd

Ganwyd 7 Hydref 1860 yn Cae Einion, Dolgellau, mab David Evans a Jane (Roberts). Cafodd ei addysg yn ysgol ramadeg Dolgellau, ac yna aeth i wasanaethu yn swyddfa Yr Herald yng Nghaernarfon. Wedi i'r Goleuad, newyddiadur, gael ei symud o Gaernarfon i Ddolgellau i gael ei argraffu, dychwelodd Evans i Ddolgellau. Ymhen ychydig, ac yntau eto'n ddyn ifanc, daeth y swyddfa lle'r argreffid y papur hwn yn eiddo i Evans a gwnaeth yntau drefniant gyda chwmni'r papur i'w gyhoeddi a'i olygu; gwnaeth hynny o 5 Gorffennaf 1884 hyd 26 Mehefin 1914. Ar 1 Gorffennaf 1914 dechreuodd olygu, argraffu, a chyhoeddi ei newyddiadur Cymraeg wythnosol ei hun, Y Cymro. Argraffwyd papurau a chyfnodolion eraill yn swyddfa Evans o bryd i bryd - The Merionethshire News, 1888; Y Lladmerydd, 1885-?; Cymru Fydd, 1885; Y Gymraes, 1896; Y Lion, Yr Haul, Y Ddolen. Cyhoeddwyd llyfrau hefyd gan E. W. Evans yn Nolgellau - yn eu plith R. Prys Morris, Cantref Meirionydd, 1890. Priododd (1) Ellen Rees, a (2) Annie, merch Joseph Roberts, Dolgellau. Cymerai ddiddordeb mawr mewn hanes lleol, gan gynnwys hanes Methodistiaeth Galfinaidd, a chynullodd lawer o ddefnyddiau mewn llawysgrif, etc. Trosglwyddwyd y rhain yn 1929 i'r Llyfrgell Genedlaethol; gweler manylion am y Frondirion MSS., fel y'i gelwir, yn N.L.W. Handlist of MSS., ii, 154-7 (yn eu plith y mae rhai pethau a gynullasid gan T. Mordaf Pierce, gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd yn Llanidloes a Dolgellau). Bu Evans farw 28 Hydref 1925.

Awdur

• Syr William Llewelyn Davies, (1887 - 1952)

Ffynonellau

• Ifano Jones, A history of printing and printers in Wales to 1810, and of successive and related printers to 1923 (Cardiff 1925), 1925
• Who's who in Wales, 1921
• marw-goffa byr yn Y Goleuad, 4 Tachwedd 1925

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Evan William Evans

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733046

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/