GRUFFUDD BENRHAW, neu PENRHAW (15fed ganrif), bardd

y gwyddys ei fod yn ŵr o Frycheiniog ac o dylwyth yr Awbreaid. Cadwyd cyfres o englynion a fu rhwng Gruffudd ap Nicolas, Owain Dwnn, ac yntau. Ceir darnau o ryddiaith gyda'r rhain, a'r cyfan yn rhoi gwahanol helyntion y Fenrhaw, a oedd yn 'ddyn dyrys drwg ei reol.' Rhoir hanes ei garcharu yng Nghaerfyrddin a'i ryddhau drwy gymorth Gruffudd ap Nicolas; ei ail-garcharu a thalu ei ddyled gan Tomas ap Gruffudd ap Nicolas; ei geinioca yn eglwys Caerfyrddin a'i ddianc i Went ac Euas; ac yn olaf ei ddychwelyd at Gruffudd ap Nicolas i erfyn ei faddeuant. Ni chafwyd dim arall o waith y bardd hyd yn hyn, nac unrhyw esboniad ar ei enw.

Awdur

• Ray Looker

Ffynonellau

• Archifau LlGC: NLW MS 3039B (59)
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 135: Poetry, prophecies, &c. (10)
• Llawysgrif Panton yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 40 (61)
• Jones a Lewis, Mynegai i Farddoniaeth y Llawysgrifau (1928)
• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1941, 131
• Garfield Hughes, 'Y Dwniaid'

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733104

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/