GWYNNE, SACKVILLE (c. 1751 - 1794)

Aelod o dylwyth mawr Gwynniaid Glanbrân ger Llanymddyfri (aeth y plas ar dân ers tro mawr, ond erys ei adfeilion); am y teulu'n gyffredinol gweler dan 'Gwynne o Lanelwedd.'

Yn ôl W. R. Williams (Old Wales , iii, 286-8), fe'i ganwyd tua 1751 - os felly, y mae'r cyfeiriadau ato, yn Llyfr Cerdd Dannau a llyfrau Cymraeg eraill, fel 'hen fonheddwr,' braidd yn gamarweiniol. Priododd, yn Nulyn yn 1772, â merch i un o denantiaid Glanbrân, heb i'w dad wybod, ac am hynny gadawyd rhan o'r stadau i'w frawd iau (1774). Bu farw ei wraig yn 1787; ailbriododd yntau yn 1793, ond bu farw yn 1794 cyn geni merch iddo yn Awst yn y flwyddyn honno.

Hynodrwydd Sackville Gwynne oedd ei hoffter o'r delyn. Tystia 'Bardd y Brenin' ei fod yn un o'r ddau ganwr gorau yn ei ddydd ar y delyn deires. Yr oedd hefyd yn noddwr telynorion - gweler e.e. dan 'Wood'; ac yng Nglanbrân y bwriodd y gwneuthurwr telynau John Richards (1711 - 1789) o Lanrwst ei flynyddoedd diwethaf (yn Llanfair-ar-y-bryn y mae ei fedd). Fel y gwelir yn yr ysgrif 'Wood,' daliodd nawdd telynorion yng Nglanbrân dan etifedd ysblennydd ac afradus Sackville Gwynne, o'r un enw ag ef.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)

Darllen Pellach

• 'The Gwynnes of Glanbran,' Old Wales a monthly magazine of antiquities for Wales and the Borders (Talybont Breconshire 1905-1907), Vol. ii, tt.326-331; Vol. iii, tt.97-103; tt.220-221; tt.251-254; tt.285-288; tt.289-304; tt.351-352; tt.358-369; tt.374-376

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734380

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/